Difference between revisions of "Chuvash sound correspondences"
From FireSpeakerWiki
Jump to navigationJump to searchFirespeaker (talk | contribs) (→y) |
Firespeaker (talk | contribs) (→OT round vowels) |
||
| Line 192: | Line 192: | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
| − | ! Ch / OT !! o !! ö !! u !! ü !! a !! i/ı !! | + | ! Ch / OT !! o !! ö !! u !! ü !! a !! i/ı !! e |
|- | |- | ||
! a | ! a | ||
| Line 199: | Line 199: | ||
| | | | ||
| йӑран'''а''' - üzäŋ'''ü''' | | йӑран'''а''' - üzäŋ'''ü''' | ||
| − | | | + | | ҫур'''а'''н - yad'''a'''q |
| − | | тым'''а'''р - tam'''ı'''r<br />ыр'''а'''н - yar'''ı'''n/yār'''ı'''n | + | | тым'''а'''р - tam'''ı'''r<br />ыр'''а'''н - yar'''ı'''n/yār'''ı'''n<br /> |
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 206: | Line 206: | ||
| ш'''ӑ'''н- - t'''o'''ŋ- | | ш'''ӑ'''н- - t'''o'''ŋ- | ||
| т'''ӑ'''к- - t'''ö'''k-<br />ш'''ӑ'''л - s'''ö'''l<br />к'''ӑ'''кӑр - k'''ö'''güz | | т'''ӑ'''к- - t'''ö'''k-<br />ш'''ӑ'''л - s'''ö'''l<br />к'''ӑ'''кӑр - k'''ö'''güz | ||
| − | | ҫ'''ӑ'''мӑл - y'''u'''mşaq<br />ҫ'''ӑ''' | + | | ҫ'''ӑ'''мӑл - y'''u'''mşaq<br />ҫ'''ӑ'''лт'''ӑ'''р - y'''u'''lt'''u'''z<br />х'''ӑ'''лха - q'''u'''laq<br />ҫ'''ӑ'''м'''ӑ'''л - y'''u'''m'''u'''ş<br /> |
| т'''ӑ'''д'''ӑ'''м - t'''ü'''t'''ü'''n<br />'''йӑ'''рана - '''ü'''zäŋü<br />ат'''ӑ''' - öt'''ü'''k<br />кӑк'''ӑ'''р - kög'''ü'''z | | т'''ӑ'''д'''ӑ'''м - t'''ü'''t'''ü'''n<br />'''йӑ'''рана - '''ü'''zäŋü<br />ат'''ӑ''' - öt'''ü'''k<br />кӑк'''ӑ'''р - kög'''ü'''z | ||
| | | | ||
| − | | хыр'''ӑ'''м - qar'''ı'''n<br />йыв'''ӑ'''р - ağ'''ı'''r<br />хыв'''ӑ'''х - qav'''ı'''k | + | | хыр'''ӑ'''м - qar'''ı'''n<br />йыв'''ӑ'''р - ağ'''ı'''r<br />хыв'''ӑ'''х - qav'''ı'''k<br />ҫум'''ӑ'''р - yamğ'''ı'''r |
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 216: | Line 216: | ||
| | | | ||
| с'''ӗ'''лӗ - s'''u'''lı<br />т'''ӗ'''л - t'''u'''ş | | с'''ӗ'''лӗ - s'''u'''lı<br />т'''ӗ'''л - t'''u'''ş | ||
| − | | ҫ'''ӗ'''рӗ - y'''ü'''zük<br />ч'''ӗ'''ре - y'''ü'''räk<br />ҫ'''ӗ'''р - y'''ü'''z<br />ӗнч'''ӗ''' - yinç'''ü''' | + | | ҫ'''ӗ'''рӗ - y'''ü'''zük<br />ч'''ӗ'''ре - y'''ü'''räk<br />ҫ'''ӗ'''р - y'''ü'''z<br />ӗнч'''ӗ''' - yinç'''ü'''<br /> |
| − | |||
| − | |||
| | | | ||
| + | | ҫич'''ӗ''' - yet'''i''' | ||
| + | | ҫ'''ӗ'''р - y'''e'''r | ||
|- | |- | ||
! u/o | ! u/o | ||
| с'''у'''хан - s'''o'''ğan<br />ҫ'''у'''л - y'''o'''l<br />'''у'''тӑ - '''o'''t<br />т'''у'''пӑ - t'''o'''p<br />т'''у'''сан - t'''o'''z<br />ҫ'''у'''к - y'''o'''q | | с'''у'''хан - s'''o'''ğan<br />ҫ'''у'''л - y'''o'''l<br />'''у'''тӑ - '''o'''t<br />т'''у'''пӑ - t'''o'''p<br />т'''у'''сан - t'''o'''z<br />ҫ'''у'''к - y'''o'''q | ||
| − | | к'''у'''ҫ - k'''ö'''z<br />к'''у'''р- - k'''ö'''r- | + | | к'''у'''ҫ - k'''ö'''z<br />к'''у'''р- - k'''ö'''r-<br /> |
| '''ю'''р - '''ü'''z | | '''ю'''р - '''ü'''z | ||
| | | | ||
| − | | '''ю'''р - q'''ā'''r<br />'''ю'''н - q'''ā'''n<br />'''ю'''л- - q'''ā'''l-<br />'''ю'''х- - '''a'''q-<br />'''ю'''мӑҫ - q'''a'''m<br />'''ю'''с - '''a'''s<br />'''у'''йӑх - '''а'''й<br />'''у'''йрӑн - '''а'''йран | + | | '''ю'''р - q'''ā'''r<br />'''ю'''н - q'''ā'''n<br />'''ю'''л- - q'''ā'''l-<br />'''ю'''х- - '''a'''q-<br />'''ю'''мӑҫ - q'''a'''m<br />'''ю'''с - '''a'''s<br />'''у'''йӑх - '''а'''й<br />'''у'''йрӑн - '''а'''йран<br />ҫ'''у'''мӑр - y'''a'''mğır<br />ҫ'''у'''р - y'''a'''z<br />ҫ'''у'''р- - y'''a'''r-<br />ҫ'''у'''л - yaş<br />ҫ'''у'''л - yaş-<br />ҫ'''у'''л - yal<br />ҫ'''у'''ль - yaş<br />ҫ'''у'''ран - y'''a'''daq |
| − | | | + | | ҫ'''у'''л - y'''ı'''l |
| '''ю'''ман - '''e'''men | | '''ю'''ман - '''e'''men | ||
|- | |- | ||
| Line 257: | Line 257: | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| − | ! vi/iv/vy/y | + | ! vi/iv/vy/y/i |
| '''вы'''рӑн - '''o'''run<br />'''вы'''рнаҫ- - '''o'''rnaş-<br />'''ы'''вӑл - '''o'''ğul | | '''вы'''рӑн - '''o'''run<br />'''вы'''рнаҫ- - '''o'''rnaş-<br />'''ы'''вӑл - '''o'''ğul | ||
| '''ви'''лем - '''ö'''lüm<br />к'''ив'''шен - k'''ö'''le | | '''ви'''лем - '''ö'''lüm<br />к'''ив'''шен - k'''ö'''le | ||
| т'''ы'''т- - t'''u'''t-<br />'''ы'''йхă - *'''u'''dı-qı<br />ш'''ы'''в - s'''u'''b | | т'''ы'''т- - t'''u'''t-<br />'''ы'''йхă - *'''u'''dı-qı<br />ш'''ы'''в - s'''u'''b | ||
| '''ви'''ҫ - '''ü'''ç | | '''ви'''ҫ - '''ü'''ç | ||
| − | | х'''ы'''рӑм - q'''a'''rın<br />й'''ы'''вӑҫ - '''a'''ğaç/jığaç<br />й'''ы'''вӑр - '''a'''ğır<br />т'''ы'''мар - t'''a'''mır<br />с'''ы'''вӑ - s'''a'''ğ<br />х'''ы'''вӑх - q'''a'''vık<br />п'''ы'''р- - b'''a'''r-<br />х'''ы'''п- - q'''a'''p-<br />'''ы'''ран - y'''a'''rın<br />'''ы'''р- - '''ā'''r-/'''a'''rı-<br />ҫ'''ы'''р - y'''ā'''r | + | | х'''ы'''рӑм - q'''a'''rın<br />й'''ы'''вӑҫ - '''a'''ğaç/jığaç<br />й'''ы'''вӑр - '''a'''ğır<br />т'''ы'''мар - t'''a'''mır<br />с'''ы'''вӑ - s'''a'''ğ<br />х'''ы'''вӑх - q'''a'''vık<br />п'''ы'''р- - b'''a'''r-<br />х'''ы'''п- - q'''a'''p-<br />'''ы'''ран - y'''a'''rın<br />'''ы'''р- - '''ā'''r-/'''a'''rı-<br />ҫ'''ы'''р - y'''ā'''r<br />ҫ'''и'''ҫ- - y'''a'''ş- |
| − | | п'''ы'''йтă - b'''i'''(y)t<br />й'''ы'''вӑҫ - ağaç/j'''ı'''ğaç<br />й'''ы'''тӑ - '''ı'''t | + | | п'''ы'''йтă - b'''i'''(y)t<br />й'''ы'''вӑҫ - ağaç/j'''ı'''ğaç<br />й'''ы'''тӑ - '''ı'''t<br />ҫ'''и'''нҫе - y'''i'''nçkä<br /> |
| − | | | + | | ҫ'''и'''чӗ - y'''e'''ti<br />ҫил - yel |
|- | |- | ||
! va/av | ! va/av | ||
Revision as of 18:14, 26 February 2014
Contents
Coronals
| Chuvash / Old Turkic | s | z | ş | ç | t | y | l | r | d |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| s | сывӑ - sağ сӗлӗ - sulı кас- - kes ӳсер - äsrük ӑс - es сухан - soğan хӗсӗр - qısır |
сис- - sez- тусан - toz |
шӑл - söl | — | — | — | — | — | — |
| ş | шыв - sub шухӑш - saqınç/saqış шӗвӗ - suyuq шӑши - sıçqan ӑшӑ- - ısı- |
— | шухӑш - saqınç/saqış? хирӗш - qarşı кашӑк - qaşıq тӳшек - töşäk кӳршӗ - körşi канаш - keŋeş |
шухӑш - saqınç/saqış? шӑши - sıçqan -шӐн - üçin |
шӑл - tiş шӑн- - toŋ- |
— | кившен - köle | — | — |
| ś | ҫурӑ - sarığ ҫӳҫ - saç |
куҫ - köz | вӑрҫӑ - uruş ҫиҫ- - yaş- ҫав - şu ӗҫ - iş пиҫ- - piş- пуҫ - baş вырнаҫ- - ornaş- ҫимӗҫ - yemiş |
ҫӳҫ - saç виҫ - üç ҫуна - çana миҫе - qańça куҫ - köç каҫ - käç йӳҫ- - açı- ? йӳҫе - açığ ? ҫӗр- - çir(i)- аҫа - äçä каҫар- - keçir- кӗҫӗн - kiçi пурҫӑн - barçın ҫинҫе - yinçkä хӗҫ - qılıç хӑҫан - qaçan вӗҫ - uç укҫа - aqça вӗҫӗ - öç ӗҫ- - iç- |
ҫын - tın ? | ҫинҫе - yinçkä ҫиҫ- - yaş- ҫимӗҫ - yemiş ҫук - yoq ҫӑмӑл - yumşaq ҫумӑр - yamğır ҫичӗ - yeti ҫур - yaz ҫӗр - yer ҫӗр - yüz ҫур- - yar- ҫуран - yadaq ҫул - yıl ҫул - yaş ҫул - yaş- ҫул - yal ҫул - yol ҫуль - yaş ҫӑлтӑр - yultuz ҫил - yel ҫыр - yār |
— | — | — |
| ç | — | — | — | ача - äçä анчах - ança ӗнчӗ - yinçü тӗнче - tınç чах - чак |
чул - tāş челхи - til ҫичӗ - yeti чун - tın ? чӗл- - til- |
чӗре - yüräk | — | — | — |
| t | — | — | — | тух- - çıq | тӗнче - tınç тӗл - tuş утӑ - ot тупӑ - top тусан - toz тӑв- - toğ- |
— | — | — | — |
| l | — | — | илт- - eşit- ҫул - yaş ҫул - yaş- ҫуль - yaş шӑл - tiş хӗл - qış тӗл - tuş кӗмӗл - kümüş ҫӑмӑл - yumşaq |
— | — | — | ҫул - yıl ҫул - yal ҫул - yol ҫула- - yalğa- алӑ - äl ывӑл - oğul юл - qal ял — ēl кӑмӑл - köŋül пулӑ - balıq |
— | — |
| r | — | вӑрӑм - uzun вӑтӑр - otuz эпир - biz эсир - siz хӗрлӗ - qızıl хӗр - qız вӑкӑр - öküz йӗкӗр - ikiz/ekiz ҫыр- - yaz- ҫӗрӗ - yüzük пӑру - buzağu йӑрана - üzäŋü ҫӑлтӑр - yultuz кӑкӑр - kögüz |
— | — | — | — | — | вӗрен- - ögrän- вырӑн- - orun- вӑрман - orman юр - qār йывӑр - ağır юрӑ - (y)ır хӑмӑр - qoŋur тарӑн - tereŋ вӑрҫӑ - uruş хура - qara урпа - arpa урапа - araba кур- - kör- кӑкӑр - kökrek ҫыр - yār |
хурӑн - qadıŋ ура - adaq ҫуран - yadaq |
| y | — | — | — | — | — | уйӑх - ай уйрӑн - айран |
— | — | уйрӑм - adrım хуйхӑр- - qadğur- |
AK / KA
| 0 | V | VK | KV | |
|---|---|---|---|---|
| 0 | сӑмӑл - yumşaq | пару - buzağu | ||
| V | тӳре - tüz | пулӑ - balıq пӳре - bögrek йӳҫе - açığ тӳме - tügmä пумӑ - boşuq шӗвӗ - suyuq хытӑ - qatığ ҫумӑр - yağmur атӑ - ötük ура - adaq ҫӗрӗ - yüzük чӗре - yüräk хӑлӑх - qıl |
шӑши - siçqan ҫула- - yalğa- | |
| VK | тӗлӗк - tüş/tül уйӑх - ay |
|||
| KV | хӑлха - qulaq |
labials and dorsals
| 0 | p | b | k | g | q | ğ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | |||||||
| p | |||||||
| v | |||||||
| y | |||||||
| k |
nasals
| m | n | ŋ | |
|---|---|---|---|
| m | кӗмӗл - kümüş вилем - ölüm вӑрман - orman юман - emen кам - kim/käm ҫимӗҫ - yemiş ҫӑмӑл - yumşaq тымар - tamır |
тӳрӗм - tözün вӑрӑм - uzun тӑдӑм - tütün хырӑм - qarın |
кӑмӑл - köŋül хӑмӑр - qoŋur |
| n | — | вӗрен- - ögrän вырӑн - orun вӑрман - orman юман - emen |
тарӑн - tereŋ хурӑн - qadıŋ ыран - erteŋ янӑра- - yaŋıra- йӑрана - üzäŋü канаш - keŋeş |
Rules:
- *nasal → Chuvash /m/ / V[rd] _
- */ŋ/ → Chuvash /n/
y
| 0 | y | q | |
|---|---|---|---|
| 0 | ыран - yarın/yārın | ||
| y | йӗкӗр - ikiz/ekiz юх- - aq- юман - emen юс - as йӑрана - üzäŋü йывӑр - ağır йытӑ - ıt |
уйӑх - ай уйрӑн - айран |
юр - qār юн - qān юл- - qāl- юмӑҫ - qam |
| ś | — | ҫинҫе - yinçkä ҫиҫ- - yaş- ҫимӗҫ - yemiş ҫук - yoq ҫӑмӑл - yumşaq ҫумӑр - yamğır ҫичӗ - yeti ҫур - yaz ҫӗр - yer ҫӗр - yüz ҫур- - yar- ҫуран - yadaq ҫул - yıl ҫул - yaş ҫул - yaş- ҫул - yal ҫул - yol ҫуль - yaş ҫӑлтӑр - yultuz ҫил - yel ҫыр - yār |
— |
| ç | — | чӗре - yüräk | — |
vowels
OT round vowels
| Ch / OT | o | ö | u | ü | a | i/ı | e |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| a | атӑ - ötük | йӑрана - üzäŋü | ҫуран - yadaq | тымар - tamır ыран - yarın/yārın |
|||
| o/ə | шӑн- - toŋ- | тӑк- - tök- шӑл - söl кӑкӑр - kögüz |
ҫӑмӑл - yumşaq ҫӑлтӑр - yultuz хӑлха - qulaq ҫӑмӑл - yumuş |
тӑдӑм - tütün йӑрана - üzäŋü атӑ - ötük кӑкӑр - kögüz |
хырӑм - qarın йывӑр - ağır хывӑх - qavık ҫумӑр - yamğır |
||
| ö/ɘ | сӗлӗ - sulı тӗл - tuş |
ҫӗрӗ - yüzük чӗре - yüräk ҫӗр - yüz ӗнчӗ - yinçü |
ҫичӗ - yeti | ҫӗр - yer | |||
| u/o | сухан - soğan ҫул - yol утӑ - ot тупӑ - top тусан - toz ҫук - yoq |
куҫ - köz кур- - kör- |
юр - üz | юр - qār юн - qān юл- - qāl- юх- - aq- юмӑҫ - qam юс - as уйӑх - ай уйрӑн - айран ҫумӑр - yamğır ҫур - yaz ҫур- - yar- ҫул - yaş ҫул - yaş- ҫул - yal ҫуль - yaş ҫуран - yadaq |
ҫул - yıl | юман - emen | |
| ü | пӳ - bod | тӳшек - töşäk кӳршӗ - körşi тӳрӗм - tözün |
тӳре - tüz | ҫӳҫ - saç | |||
| vo/və | вӑрман - orman вӑтӑр - otuz |
вӑкӑр - öküz | вӑрӑм - uzun вӑрҫӑ - uruş |
||||
| vö/vɘ | вӗрен- - ögrän вӗҫӗ - öç |
вӗҫ - uç | |||||
| vi/iv/vy/y/i | вырӑн - orun вырнаҫ- - ornaş- ывӑл - oğul |
вилем - ölüm кившен - köle |
тыт- - tut- ыйхă - *udı-qı шыв - sub |
виҫ - üç | хырӑм - qarın йывӑҫ - ağaç/jığaç йывӑр - ağır тымар - tamır сывӑ - sağ хывӑх - qavık пыр- - bar- хып- - qap- ыран - yarın ыр- - ār-/arı- ҫыр - yār ҫиҫ- - yaş- |
пыйтă - bi(y)t йывӑҫ - ağaç/jığaç йытӑ - ıt ҫинҫе - yinçkä |
ҫичӗ - yeti ҫил - yel |
| va/av | ҫав - şu | ||||||
| ve |
I/A
| Ch / OT | a | ā | ı |
|---|---|---|---|
| a | |||
| ı | ҫы'рлӑх - jarlıq | ҫыр - jār (sah. sı̄r) |
