Turkic lenition issues: Difference between revisions

Revision as of 07:48, 13 January 2015

K
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Fârsî
older brother	aqa	ağa/ake	ağa/äke	oğa/aka	aka	âghâ

K
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Turkish
bull	buqa	buqa	buqa	buqa	buqa	boğa
collar	yaqa	jaqa			yaqa	yaka (collar, river bank)
near	yaqın	jaqın	jaqın	yaqin	yéqin	yakın
read	oqı-	oqu-	oqı-	oqi-	oqu-	oku-
regret	ökün-	ökün-	ökin-	ökin-

G
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Turkish
deer	buğu	buğu	buğı	buğu	buğa
wood	yığaç	jığaç	ağaş	yoğoç	yağaç	ağaç
young man	yigit	jigit	jigit	yigit	(y/j)igit	yiğit

K
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Turkish
dove	kökürçkän	kögüçkön	kögerşin		güvercin
ox	öküz	ögüz	ögiz		öküz
crop	ekin	egin	egin	ekin	ekin
invite/call	çaqır-	çaqır-/çıqır-	şaqır-		çağır-

G
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Turkish
shoulder	egin	iyin	iyin ()	egin/egn-
heavy	ağır	oor	awır	oğir	éğir	ağır
mouth	ağız	ooz	awız	oğiz	éğiz	ağız
poison	ağu	uu	uw	oğu
enemy	yağı	joo	jaw	yov
rain		jaan	jawın
magpie		sağızğan	sawızqan	zağizğan
wide	yoğan; yoğun	joon	juwan	yȯğon	yoğun; yoğan	yoğun (thick/dense, of substances)
son	oğul/oğl-	uul	ul	oğil/oğl-	oğul/oğl-; oğal/oğl-	oğul/oğl-
~cousin	yegän	jeen	jiyen	jiyen (nephew)
twenty	yegirmi	jıyırma	jıyırma	yigirma	(y/j)igirme	yirmi
needle	yignä	iyne	iyne	(y)igna	yingne	iğne
master		ee	iye	ega?	igä?

G
gloss	Source (OT)	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Turkish
warm	isig/ısığ	ısıq	ıstıq	issiq	issiq	ısı (heat)
yellow	sarığ	sarı	sarı	sariq	sériq	sarı
*damage? → soot	kög?	köö
melody	kög	küü	küy

G
gloss	Old Turkic	Kyrgyz	Kazakh	Uzbek	Uyghur	Turkish	Sakha	Chuvash
heavy	ağır	oor	awır	åğir	éğir	ağır
mouth	ağız	ooz	awız	åğiz	éğiz	ağız
wide/thick	yoğan; yoğun	joon	juwan	yȯğån	yoğun; yoğan	yoğun
enemy	yağı	joo	jaw	yåv
mountain	tāğ	too	taw	tåğ	tağ	dağ	tıa	tu
poison	ağu	uu	uw	åğu	ağı/oğa (?)	ağu
son	oğul/oğl-	uul	ul	oğil/oğl-	oğul/oğl-; oğal/oğl-	oğul/oğl-	uol	ıvəl
cold		suuq	suwıq	såvuq	soğiq	soğuk		sivɘ
fry		quuru-	quwır	qåvur-	qoru-	kavur-
knead	yoğur-/yuğur-	juuru-	juwır-		yuğur-/juğur-	yoğur- (?)		ɕår-
milk (v)	sağ	saa-	saw-	såğ-	sağ-	sağ-	ıa-	såv-
rain (v)	yağ-	jaa-	jaw-	yåğ-	yağ-		yağ-	ɕu-
rain (n)	yağ-ın (?)	jaan	jawın	yåğın			—	—

@@ Line 250: / Line 250: @@
 | kög || küü || küy || || ||
+|}
+== Kyrgyz uu/oo/aa ==
+{|class="wikitable" style="text-align: center";
+|+ G
+! gloss !! Old Turkic !! Kyrgyz !! Kazakh !! Uzbek !! Uyghur !! Turkish !! Sakha !! Chuvash
+|-
+! heavy
+| ağır
+|class="lyes"| oor
+| awır
+| åğir
+| éğir
+| ağır
+|-
+! mouth
+| ağız
+|class="lyes"| ooz
+| awız
+| åğiz
+| éğiz
+| ağız
+|-
+! wide/thick
+| yoğan; yoğun
+|class="lyes"| joon
+| juwan
+| yȯğån
+| yoğun; yoğan
+| yoğun
+|-
+! enemy
+| yağı
+|class="lyes"| joo
+| jaw
+| yåv
+|
+|
+|-
+! mountain
+| tāğ
+|class="lyes"| too
+| taw
+| tåğ
+| tağ
+| dağ
+| tıa
+| tu
+|-
+! poison
+| ağu
+|class="lno"| uu
+| uw
+| åğu
+| ağı/oğa (?)
+| ağu
+|
+|
+|-
+! son
+| oğul/oğl-
+|class="lno"| uul
+| ul
+| oğil/oğl-
+| oğul/oğl-; oğal/oğl-
+| oğul/oğl-
+| uol
+| ıvəl
+|-
+! cold
+|
+|class="lno"| suuq
+| suwıq
+| såvuq
+| soğiq
+| soğuk
+|
+| sivɘ
+|-
+! fry
+|
+|class="lno"| quuru-
+| quwır
+| qåvur-
+| qoru-
+| kavur-
+|
+|
+|-
+! knead
+| yoğur-/yuğur-
+|class="lno"| juuru- <!-- Altay: jura- -->
+| juwır-
+|
+| yuğur-/juğur-
+| yoğur- (?)
+|
+| ɕår-
+|-
+! milk (v)
+| sağ
+|class="check"| saa-
+| saw-
+| såğ-
+| sağ-
+| sağ-
+| ıa-
+| såv-
+|-
+! rain (v)
+| yağ-
+|class="check"| jaa-
+| jaw-
+| yåğ-
+| yağ-
+|
+| yağ-
+| ɕu-
+|-
+! rain (n)
+| yağ-ın (?)
+|class="check"| jaan
+| jawın
+| yåğın
+|
+|
+| —
+| —
 |}