Difference between revisions of "Chuvash sound correspondences"

From FireSpeakerWiki
Jump to navigationJump to search
(→‎Coronals)
m (→‎AK / KA: included later on already)
 
(145 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 31: Line 31:
 
| ку'''ҫ''' - kö'''z'''
 
| ку'''ҫ''' - kö'''z'''
 
| вӑр'''ҫ'''ӑ - uru'''ş'''<br />ҫи'''ҫ'''- - ya'''ş'''-<br />'''ҫ'''ав - '''ş'''u<br />ӗ'''ҫ''' - i'''ş'''<br />пи'''ҫ'''- - pi'''ş'''-<br />пу'''ҫ''' - ba'''ş'''<br />вырна'''ҫ'''- - orna'''ş'''-<br />ҫимӗ'''ҫ''' - yemi'''ş'''
 
| вӑр'''ҫ'''ӑ - uru'''ş'''<br />ҫи'''ҫ'''- - ya'''ş'''-<br />'''ҫ'''ав - '''ş'''u<br />ӗ'''ҫ''' - i'''ş'''<br />пи'''ҫ'''- - pi'''ş'''-<br />пу'''ҫ''' - ba'''ş'''<br />вырна'''ҫ'''- - orna'''ş'''-<br />ҫимӗ'''ҫ''' - yemi'''ş'''
−
| ҫӳ'''ҫ''' - sa'''ç'''<br />ви'''ҫ''' - ü'''ç'''<br />'''ҫ'''уна - '''ç'''ana<br />''ми'''''ҫ'''е - ''qań'''''ç'''a<br />ку'''ҫ''' - kö'''ç'''<br />ка'''ҫ''' - kä'''ç'''<br />йӳҫ- - açı- ?<br />йӳҫе - açığ ?<br />'''ҫ'''ӗр- - '''ç'''ir(i)-<br />а'''ҫ'''а - ä'''ç'''ä<br />ка'''ҫ'''ар- - ke'''ç'''ir-<br />кӗ'''ҫ'''ӗн - ki'''ç'''i<br />пур'''ҫ'''ӑн - bar'''ç'''ın<br />ҫин'''ҫ'''е - yin'''ç'''kä<br />хӗ'''ҫ''' - qılı'''ç'''<br />хӑ'''ҫ'''ан - qa'''ç'''an<br />вӗ'''ҫ''' - u'''ç'''<br />ук'''ҫ'''а - aq'''ç'''a<br />вӗ'''ҫ'''ӗ - ö'''ç'''<br />ӗ'''ҫ'''- - i'''ç'''-<br />у'''ҫ'''- - a'''ç'''
+
| ҫӳ'''ҫ''' - sa'''ç'''<br />ви'''ҫ''' - ü'''ç'''<br />'''ҫ'''уна - '''ç'''ana<br />''ми'''''ҫ'''е - ''qań'''''ç'''a<br />ку'''ҫ''' - kö'''ç'''<br />ка'''ҫ''' - kä'''ç'''<br />йӳҫ- - açı- ?<br />йӳҫе - açığ ?<br />'''ҫ'''ӗр- - '''ç'''ir(i)-<br />а'''ҫ'''а - ä'''ç'''ä<br />ка'''ҫ'''ар- - ke'''ç'''ir-<br />кӗ'''ҫ'''ӗн - ki'''ç'''i<br />пур'''ҫ'''ӑн - bar'''ç'''ın<br />ҫин'''ҫ'''е - yin'''ç'''kä<br />хӗ'''ҫ''' - qılı'''ç'''<br />хӑ'''ҫ'''ан - qa'''ç'''an<br />вӗ'''ҫ''' - u'''ç'''<br />ук'''ҫ'''а - aq'''ç'''a<br />вӗ'''ҫ'''ӗ - ö'''ç'''<br />ӗ'''ҫ'''- - i'''ç'''-<br />у'''ҫ'''- - a'''ç'''-<br />'''ҫ'''ӑк- - '''ç'''ök-
 
| '''ҫ'''ын - '''t'''ın ?
 
| '''ҫ'''ын - '''t'''ın ?
 
| '''ҫ'''инҫе - '''y'''inçkä<br />'''ҫ'''иҫ- - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''имӗҫ - '''y'''emiş<br />'''ҫ'''ук - '''y'''oq<br />'''ҫ'''ӑмӑл - '''y'''umşaq<br/>'''ҫ'''умӑр - '''y'''amğır<br />'''ҫ'''ичӗ - '''y'''eti<br />'''ҫ'''ур - '''y'''az<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''er<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''üz<br />'''ҫ'''ур- - '''y'''ar-<br />'''ҫ'''уран - '''y'''adaq<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ıl<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''ул - '''y'''al<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ol<br />'''ҫ'''уль - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ӑлтӑр - '''y'''ultuz<br />'''ҫ'''ил - '''y'''el<br />'''ҫ'''ыр - '''y'''ār
 
| '''ҫ'''инҫе - '''y'''inçkä<br />'''ҫ'''иҫ- - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''имӗҫ - '''y'''emiş<br />'''ҫ'''ук - '''y'''oq<br />'''ҫ'''ӑмӑл - '''y'''umşaq<br/>'''ҫ'''умӑр - '''y'''amğır<br />'''ҫ'''ичӗ - '''y'''eti<br />'''ҫ'''ур - '''y'''az<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''er<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''üz<br />'''ҫ'''ур- - '''y'''ar-<br />'''ҫ'''уран - '''y'''adaq<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ıl<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''ул - '''y'''al<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ol<br />'''ҫ'''уль - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ӑлтӑр - '''y'''ultuz<br />'''ҫ'''ил - '''y'''el<br />'''ҫ'''ыр - '''y'''ār
Line 43: Line 43:
 
| —
 
| —
 
| а'''ч'''а - ä'''ç'''ä<br />ан'''ч'''ах - an'''ç'''a<br />ӗн'''ч'''ӗ - yin'''ç'''ü<br />тӗн'''ч'''е - tın'''ç'''<br />'''ч'''ах - '''ч'''ак
 
| а'''ч'''а - ä'''ç'''ä<br />ан'''ч'''ах - an'''ç'''a<br />ӗн'''ч'''ӗ - yin'''ç'''ü<br />тӗн'''ч'''е - tın'''ç'''<br />'''ч'''ах - '''ч'''ак
−
| '''ч'''ул - '''t'''āş<br />'''ч'''ĕлхе - '''t'''il<br />ҫи'''ч'''ӗ - ye'''t'''i<br />'''ч'''ун - '''t'''ın ?<br />'''ч'''ӗл- - '''t'''il-<br />'''ч'''ик- - '''t'''ik
+
| '''ч'''ул - '''t'''āş<br />'''ч'''ĕлхе - '''t'''il<br />ҫи'''ч'''ӗ - ye'''t'''i<br />'''ч'''ун - '''t'''ın ?<br />'''ч'''ӗл- - '''t'''il-<br />'''ч'''ик- - '''t'''ik<br />'''ч'''ӗрне - '''t'''ırŋaq
 
| '''ч'''ӗре - '''y'''üräk
 
| '''ч'''ӗре - '''y'''üräk
 
| —
 
| —
Line 54: Line 54:
 
| —
 
| —
 
| '''т'''ух- - '''ç'''ıq
 
| '''т'''ух- - '''ç'''ıq
−
| '''т'''ӗнче - '''t'''ınç<br />'''т'''ӗл - '''t'''uş<br />у'''т'''ӑ - o'''t'''<br />'''т'''упӑ - '''t'''op<br />'''т'''усан - '''t'''oz<br />'''т'''ӑв- - '''t'''oğ-
+
| '''т'''ӗнче - '''t'''ınç<br />'''т'''ӗл - '''t'''uş<br />у'''т'''ӑ - o'''t'''<br />'''т'''упӑ - '''t'''op<br />'''т'''усан - '''t'''oz<br />'''т'''ӑв- - '''t'''oğ-<br/>'''т'''ӑ̥пра - '''t'''opraq<br/>хы'''т'''ӑ - qa'''t'''ığ - qa'''t'''ağu<br/>'''т'''ырӑ - '''t'''arığ - '''t'''ariya - '''d'''ara<br/>'''т'''уя - '''t'''ayaq<br/>а'''т'''ӑ - ö'''t'''ük<br/>'''т'''ӳме - '''t'''ügmä
 
| —
 
| —
 
| —
 
| —
Line 67: Line 67:
 
| —
 
| —
 
| —
 
| —
−
| ҫу'''л''' - yı'''l'''<br />ҫу'''л''' - ya'''l'''<br />ҫу'''л''' - yo'''l'''<br />ҫу'''л'''а- - ya'''l'''ğa-<br />а'''л'''ӑ - ä'''l'''<br />ывӑ'''л''' - oğu'''l'''<br />ю'''л''' - qa'''l'''<br />я'''л''' — ē'''l'''<br />кӑмӑ'''л''' - köŋü'''l'''<br />пу'''л'''ӑ - ba'''l'''ıq
+
| ҫу'''л''' - yı'''l'''<br />ҫу'''л''' - ya'''l'''<br />ҫу'''л''' - yo'''l'''<br />ҫу'''л'''а- - ya'''l'''ğa-<br />а'''л'''ӑ - ä'''l'''<br />ывӑ'''л''' - oğu'''l'''<br />ю'''л''' - qa'''l'''<br />я'''л''' — ē'''l'''<br />кӑмӑ'''л''' - köŋü'''l'''<br />пу'''л'''ӑ - ba'''l'''ıq<br />ҫи'''л''' - ye'''l'''<br />'''п'''ыл - '''b'''al<br/>кӳ'''л'''ӗ/кӳ'''лл'''- - kȫ'''l'''
 
| —
 
| —
 
| —
 
| —
Line 73: Line 73:
 
! r
 
! r
 
| —
 
| —
−
| вӑ'''р'''ӑм - u'''z'''un<br />вӑтӑ'''р''' - otu'''z'''<br />эпи'''р''' - bi'''z'''<br />эси'''р''' - si'''z'''<br />хӗ'''р'''лӗ - qı'''z'''ıl<br />хӗ'''р''' - qı'''z'''<br />вӑкӑ'''р''' - ökü'''z'''<br />йӗкӗ'''р''' - iki'''z'''/eki'''z'''<br />ҫы'''р'''- - ya'''z'''-<br/>ҫӗ'''р'''ӗ - yü'''z'''ük<br />пӑ'''р'''у - bu'''z'''ağu<br />йӑ'''р'''ана - ü'''z'''äŋü<br />ҫӑлтӑ'''р''' - yultu'''z'''<br />кӑкӑ'''р''' - kögü'''z'''<br />ю'''р''' - ü'''z'''<br />тав'''р'''ӑн- - täg'''z'''in-
+
| вӑ'''р'''ӑм - u'''z'''un<br />вӑтӑ'''р''' - otu'''z'''<br />эпи'''р''' - bi'''z'''<br />эси'''р''' - si'''z'''<br />хӗ'''р'''лӗ - qı'''z'''ıl<br />хӗ'''р''' - qı'''z'''<br />вӑкӑ'''р''' - ökü'''z'''<br />йӗкӗ'''р''' - iki'''z'''/eki'''z'''<br />ҫы'''р'''- - ya'''z'''-<br/>ҫӗ'''р'''ӗ - yü'''z'''ük<br />пӑ'''р'''у - bu'''z'''ağu<br />йӑ'''р'''ана - ü'''z'''äŋü<br />ҫӑлтӑ'''р''' - yultu'''z'''<br />кӑкӑ'''р''' - kögü'''z'''<br />ю'''р''' - ü'''z'''<br />тав'''р'''ӑн- - täg'''z'''in-<br />ӑмӑ'''р''' - omu'''z'''<br />и'''р''' - *e'''z'''
 
| —
 
| —
 
| —
 
| —
Line 79: Line 79:
 
| —
 
| —
 
| —
 
| —
−
| вӗ'''р'''ен- - ög'''r'''än-<br />вы'''р'''ӑн- - o'''r'''un-<br />вӑ'''р'''ман - o'''r'''man<br />ю'''р''' - qā'''r'''<br />йывӑ'''р''' - ağı'''r'''<br />ю'''р'''ӑ - (y)ı'''r'''<br />хӑмӑ'''р''' - qoŋu'''r'''<br />та'''р'''ӑн - te'''r'''eŋ<br />вӑ'''р'''ҫӑ - u'''r'''uş<br />ху'''р'''а - qa'''r'''a<br />у'''р'''па - a'''r'''pa<br />у'''р'''апа - a'''r'''aba<br />ку'''р'''- - kö'''r'''-<br />кӑкӑ'''р''' - kök'''r'''ek<br />ҫы'''р''' - yā'''r'''
+
| вӗ'''р'''ен- - ög'''r'''än-<br />вы'''р'''ӑн- - o'''r'''un-<br />вӑ'''р'''ман - o'''r'''man<br />ю'''р''' - qā'''r'''<br />йывӑ'''р''' - ağı'''r'''<br />ю'''р'''ӑ - (y)ı'''r'''<br />хӑмӑ'''р''' - qoŋu'''r'''<br />та'''р'''ӑн - te'''r'''eŋ<br />вӑ'''р'''ҫӑ - u'''r'''uş<br />ху'''р'''а - qa'''r'''a<br />у'''р'''па - a'''r'''pa<br />у'''р'''апа - a'''r'''aba<br />ку'''р'''- - kö'''r'''-<br />кӑкӑ'''р''' - kök'''r'''ek<br />ҫы'''р''' - yā'''r'''<br />чӗ'''р'''е - yü'''r'''äk<br />чӗ'''р'''не - tı'''r'''ŋaq<br />пӗве'''р''' - bağı'''r'''<br/>а'''р''' - ē'''r''' - e'''r'''e
−
| ху'''р'''ӑн - qa'''d'''ıŋ<br />у'''р'''а - a'''d'''aq<br />ҫу'''р'''ан - ya'''d'''aq<br />ы'''р'''ӑ - e'''d'''gü
+
| ху'''р'''ӑн - qa'''d'''ıŋ<br />у'''р'''а - a'''d'''aq<br />ҫу'''р'''ан - ya'''d'''aq<br />ы'''р'''ӑ - e'''d'''gü<br />вӑ'''р'''ӑ-н- - o'''d'''u-n-<br />йӑ'''р'''- - ı̄'''d'''-
 
|-
 
|-
 
! y
 
! y
Line 100: Line 100:
 
|-
 
|-
 
! 0
 
! 0
−
||
+
|| ∞
−
|| хирӗш - qarş'''ı'''<br />сыр- - sar'''ı'''-
+
|| хирӗш - qarş'''ı'''<br />сыр- - sar'''ı'''-<br />ваш- - üş'''i'''-
−
|| сӑмӑл - yumş'''aq'''<br />ҫыдӑр - yast'''uq'''<br />кӑкӑр - kökr'''ek'''/kögüz<br />пурӑш - bors'''uq'''
+
|| ҫӑмӑл - yumş'''aq'''<br />ҫытӑр - yast'''uq'''<br />кӑкӑр - kökr'''ek'''/kögüz<br />пурӑш - bors'''uq'''
 
|| пару - buza'''ğu''' - bira'''ğu'''
 
|| пару - buza'''ğu''' - bira'''ğu'''
 
|-
 
|-
 
! V
 
! V
−
||тӳр'''е''' - tüz<br />йыт'''ӑ''' - ıt<br />ут'''ӑ''' - ot<br />туп'''ӑ''' - top<br />сыв'''ӑ''' - sağ<br />пыйт'''ă''' - bi(y)t<br />ал'''ӑ''' - äl(ig?) - halaqan-hali'an,<br />тӗнч'''е''' - tınç<br />вӗҫ'''ӗ''' - öç<br />вӑрҫ'''ӑ''' - uruş<br />юр'''ӑ''' - (y)ır<br />кӳл'''ӗ'''/кӳлл- - kȫl<br/>йӗн'''ӗ'''/йӗнн- - qın
+
||тӳр'''е''' - tüz<br />йыт'''ӑ''' - ıt<br />ут'''ӑ''' - ot<br />туп'''ӑ''' - top<br />сыв'''ӑ''' - sağ<br />пыйт'''ă''' - bi(y)t<br />ал'''ӑ''' - äl(ig?) - halaqan-hali'an,<br />тӗнч'''е''' - tınç<br />вӗҫ'''ӗ''' - öç<br />вӑрҫ'''ӑ''' - uruş<br />юр'''ӑ''' - (y)ır<br />кӳл'''ӗ'''/кӳлл- - kȫl<br/>йӗн'''ӗ'''/йӗнн- - qın<br />хӗрл'''ӗ''' - qızıl<br />вун'''ӑ''' - ōn<br/>ан'''а''' - ēŋek/ēŋ
−
|| ҫинҫ'''е''' - yinç'''kä'''
+
|| ӗнч'''ӗ''' - yinç'''ü'''<br />хур'''а''' - qar'''a'''<br />урп'''а''' - arp'''a'''<br />урап'''а''' - arab'''a'''<br />сӗл'''ӗ''' - sul'''ı'''<br />ҫич'''ӗ''' - yet'''i'''<br />йӑран'''а''' - üzäŋ'''ü'''<br />…
−
|| пул'''ӑ'''/пулл- - bal'''ıq'''<br />п'''ӳ'''р'''е''' - b'''ög'''r'''ek'''<br />йӳҫ'''е''' - aç'''ığ'''<br />т'''ӳ'''ме - t'''üg'''mä<br />пум'''ӑ''' - boş'''uq'''<br />шӗв'''ӗ''' - suy'''uq'''<br />хыт'''ӑ''' - qat'''ığ'''<br />ҫ'''у'''мӑр - y'''ağ'''mur<br />ат'''ӑ''' - öt'''ük'''<br />ур'''а''' - ad'''aq'''<br />ҫӗр'''ӗ''' - yüz'''ük'''<br />чӗр'''е''' - yür'''äk'''<br />шур'''ӑ''' - sār'''ığ'''<br />сив'''ӗ''' - soğ'''ıq'''<br />шӑ̥м'''ӑ̥''' - süŋ'''ek'''<br />ту'''я''' - tay'''aq'''<br />п'''ы'''р - b'''oğ'''(u)z<br />хыт'''ӑ'''(?) - qat'''ığ'''<br />тыр'''ӑ''' - tar'''ığ''' - tar'''iya'''<br />ал'''ӑ''' - äl('''ig'''?) - halaqan/hali'an<br/>пӳрн'''е''' - barm'''aq'''<br/>хӑлх'''а''' - qulğ'''aq'''<br />ур'''а''' - ad'''aq'''
+
|| пул'''ӑ'''/пулл- - bal'''ıq'''<br />п'''ӳ'''р'''е''' - b'''ög'''r'''ek'''<br />йӳҫ'''е''' - aç'''ığ'''<br />т'''ӳ'''ме - t'''üg'''mä<br />пум'''ӑ''' - boş'''uq'''<br />шӗв'''ӗ''' - suy'''uq'''<br />ҫ'''у'''мӑр - y'''ağ'''mur<br />ат'''ӑ''' - öt'''ük'''<br />ур'''а''' - ad'''aq'''<br />ҫӗр'''ӗ''' - yüz'''ük'''<br />чӗр'''е''' - yür'''äk'''<br />шур'''ӑ''' - sār'''ığ'''<br />сив'''ӗ''' - soğ'''ıq'''<br />шӑ̥м'''ӑ̥''' - süŋ'''ek'''<br />ту'''я''' - tay'''aq'''<br />п'''ы'''р - b'''oğ'''(u)z<br />хыт'''ӑ''' - qat'''ığ''' - qatağu<br />тыр'''ӑ''' - tar'''ığ''' - tar'''iya''' - dar'''a'''<br />ал'''ӑ''' - äl('''ig'''?) - halaqan/hali'an<br/>пӳрн'''е''' - barm'''aq'''<br/>хӑлх'''а''' - qulğ'''aq'''<br />ур'''а''' - ad'''aq'''<br />чӗрн'''е''' - tırŋ'''aq'''<br />хуп'''ӑ''' - qab'''ıq'''<br />тӑ̥пр'''а''' - topr'''aq'''<br />ан'''а''' - ēŋ'''ek'''/ēŋ<br/>ӗн'''е''' - in'''ek'''
−
|| шӑши - siçqan<br />ҫул'''а'''- - yal'''ğa'''-<br />ыр'''ӑ''' - ed'''gü'''<br />ҫум'''ӑ'''р - yam'''ğı'''r
+
|| шӑш'''и''' - siç'''qa'''n<br />ҫул'''а'''- - yal'''ğa'''-<br />ыр'''ӑ''' - ed'''gü'''<br />ҫум'''ӑ'''р - yam'''ğı'''r<br />ҫинҫ'''е''' - yinç'''kä'''
 
|-
 
|-
 
! VK
 
! VK
−
|| тӗл'''ӗк''' - tüş/tül<br />уй'''ӑх''' - ay<br />хӑл'''ӑх''' - qıl<br />пил'''ӗк''' - bēş<br />пил'''ӗк''' - bēl
+
|| тӗл'''ӗк''' - tüş/tül<br />уй'''ӑх''' - ay<br />хӑл'''ӑх''' - qıl - kil'''ga'''-su-n<br />пил'''ӗк''' - bēş<br />пил'''ӗк''' - bēl
 
|| анч'''ах''' - anç'''a'''
 
|| анч'''ах''' - anç'''a'''
−
|| хӑрп'''ӑх''' - kirp'''ik'''<br/>ал'''ӑк''' - ēş'''ik'''<br />хыв'''ӑх''' - qav'''ıq'''
+
|| хӑрп'''ӑх''' - kirp'''ik'''<br/>ал'''ӑк''' - ēş'''ik'''<br />хыв'''ӑх''' - qav'''ıq'''<br />''каш'''ӑк''' - qaş'''ıq''' - qalb'''uğa'''''<br />''тӳш'''ек''' - töş'''äk'''''
 
||
 
||
 
|-
 
|-
Line 122: Line 122:
 
|| <s>хӑл'''ха''' - qul'''aq'''</s><br />
 
|| <s>хӑл'''ха''' - qul'''aq'''</s><br />
 
||  
 
||  
 +
|}
 +
 +
== l stuff ==
 +
 +
{|class="wikitable"
 +
|-
 +
! Chuvash / Old Turkic !! ş !! lç !! l !! s
 +
|-
 +
! l
 +
|  и'''л'''т- - e'''ş'''it-<br />ҫу'''л''' - ya'''ş'''<br />ҫу'''л''' - ya'''ş'''-<br />ҫу'''ль''' - ya'''ş'''<br />шӑ'''л''' - ti'''ş'''<br />хӗ'''л''' - qı'''ş'''<br />тӗ'''л''' - tu'''ş'''<br />кӗмӗ'''л''' - kümü'''ş'''<br />ҫӑмӑ'''л''' - yum'''ş'''aq<br />хĕве'''л''' - quya'''ş'''/küńe'''ş'''
 +
|
 +
| ҫу'''л''' - yı'''l'''<br />ҫу'''л''' - ya'''l'''<br />ҫу'''л''' - yo'''l'''<br />ҫу'''л'''а- - ya'''l'''ğa-<br />а'''л'''ӑ - ä'''l'''<br />ывӑ'''л''' - oğu'''l'''<br />ю'''л''' - qa'''l'''<br />я'''л''' — ē'''l'''<br />кӑмӑ'''л''' - köŋü'''l'''<br />пу'''л'''ӑ - ba'''l'''ıq<br />ҫи'''л''' - ye'''l'''<br />ки'''л'''- - ke'''l'''-
 +
|
 +
|-
 +
!
 +
| пу'''ҫ''' - ba'''ş''' - (ba'''lj'''i)<br />пи'''ҫ'''- - bi'''ş'''- - (i'''lj'''i-)
 +
| хӗ'''ҫ''' - qı'''lıç'''
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
! ş
 +
| шухӑ'''ш''' - saqınç/saqı'''ş'''?<br />хирӗ'''ш''' - qar'''ş'''ı<br />ка'''ш'''ӑк - qa'''ş'''ıq<br />тӳ'''ш'''ек - tö'''ş'''äk<br />кӳр'''ш'''ӗ - kör'''ş'''i<br/>кана'''ш''' - keŋe'''ş'''<br />ва'''ш'''- - ü'''ş'''i-<br />кӑ̥'''ш''' - kī'''ş'''
 +
|
 +
| кив'''ш'''ен - kö'''l'''e
 +
| пурӑ'''ш''' - bor'''s'''uq<br />'''ш'''ӗвӗ - '''s'''uyuq<br />'''ш'''ыв - '''s'''ub<br />'''ш'''ӑл - '''s'''öl<br />'''ш'''ӑши - '''s'''ıçqan<br />ӑ'''ш'''ӑ- - ı'''s'''ı-<br />'''ш'''урӑ - '''s'''ārığ - '''s'''ira<br />'''ш'''ӑкӑл - '''s'''ögel/'''s'''igil/'''s'''ögül<br />'''ш'''ӑ̥мӑ̥ - '''s'''üŋek
 +
|-
 +
! v
 +
|
 +
| ки'''вҫ'''ен - kü'''lç'''ün - (kö'''lc'''sön)
 +
|
 +
|
 
|}
 
|}
  
Line 141: Line 172:
 
! p
 
! p
 
|
 
|
−
| '''п'''иҫ- - '''p'''iş-?<br />ту'''п'''ӑ - to'''p'''<br />ур'''п'''а - ar'''p'''a<br />хӑр'''п'''ӑх - kir'''p'''ik<br />хы'''п'''- - qa'''p'''-
+
| '''п'''иҫ- - '''p'''iş-?<br />ту'''п'''ӑ - to'''p'''<br />ур'''п'''а - ar'''p'''a<br />хӑр'''п'''ӑх - kir'''p'''ik<br />хы'''п'''- - qa'''p'''-¹
−
| '''п'''ӳрне - '''b'''armaq<br />'''п'''ӗр - '''b'''ir/'''b'''īr<br />'''п'''ыр - '''b'''oğ(u)z<br />'''п'''урӑш - '''b'''orsuq<br />'''п'''уҫ - '''b'''aş<br />'''п'''умӑ - '''b'''oşuq<br />'''п'''ару - '''b'''uzağu - '''b'''irağu<br />'''п'''урҫӑн - '''b'''arçın<br />'''п'''улӑ - '''b'''alıq<br />ура'''п'''а - ara'''b'''a<br />'''п'''илӗк - '''b'''ēş<br />'''п'''илӗк - '''b'''ēl<br />'''п'''ыр- - '''b'''ar-
+
| '''п'''ӳрне - '''b'''armaq<br />'''п'''ӗр - '''b'''ir/'''b'''īr<br />'''п'''ыр - '''b'''oğ(u)z<br />'''п'''урӑш - '''b'''orsuq<br />'''п'''уҫ - '''b'''aş<br />'''п'''умӑ - '''b'''oşuq<br />'''п'''ару - '''b'''uzağu - '''b'''irağu<br />'''п'''урҫӑн - '''b'''arçın<br />'''п'''улӑ - '''b'''alıq<br />ура'''п'''а - ara'''b'''a<br />'''п'''илӗк - '''b'''ēş<br />'''п'''илӗк - '''b'''ēl<br />'''п'''ыр- - '''b'''ar-<br />'''п'''ӗвер - '''b'''ağır<br />ху'''п'''ӑ - qa'''b'''ıq¹
 
|
 
|
 
|
 
|
Line 155: Line 186:
 
| та'''в'''рӑн- - tä'''g'''zin-
 
| та'''в'''рӑн- - tä'''g'''zin-
 
|  
 
|  
−
| ы'''в'''ӑл - o'''ğ'''(u)l<br />йы'''в'''ӑҫ - a'''ğ'''aç/jı'''ğ'''aç<br />йы'''в'''ӑр - a'''ğ'''ır<br />си'''в'''ĕ - so'''ğ'''ıq<br />ҫӑ'''в'''ар - a'''ğ'''ız<br />сы'''в'''ӑ - sa'''ğ''' - sa'''y'''in
+
| ы'''в'''ӑл - o'''ğ'''(u)l<br />йы'''в'''ӑҫ - a'''ğ'''aç/jı'''ğ'''aç<br />йы'''в'''ӑр - a'''ğ'''ır<br />си'''в'''ĕ - so'''ğ'''ıq<br />ҫӑ'''в'''ар - a'''ğ'''ız<br />сы'''в'''ӑ - sa'''ğ''' - sa'''y'''in<br />пӗ'''в'''ер - ba'''ğ'''ır<br />тӑ'''в'''- - to'''ğ'''-
−
| шӗ'''в'''ӗ - su'''y'''uq
+
| шӗ'''в'''ӗ - su'''y'''uq<br />хĕ'''в'''ел - qu'''y'''aş(/kü'''ń'''eş)
 
|-
 
|-
 
! k
 
! k
−
| || || || '''к'''ун - '''k'''ün<br />'''к'''ӗмӗл - '''k'''ümüş<br />вӑ'''к'''ӑр - ö'''k'''üz - ü'''k'''er/ü'''k'''ür<br />'''к'''ам - '''k'''im/'''k'''äm<br />'''к'''аҫар- - '''k'''eçir-<br />'''к'''ӗҫӗн - '''k'''içi<br />'''к'''ӑмӑл - '''k'''öŋül<br />'''к'''ур- - '''k'''ör-<br />'''к'''ӑ'''к'''ӑр - '''k'''ö'''k'''rek
+
| || || || '''к'''ун - '''k'''ün<br />'''к'''ӗмӗл - '''k'''ümüş<br />вӑ'''к'''ӑр - ö'''k'''üz - ü'''k'''er/ü'''k'''ür<br />'''к'''ам - '''k'''im/'''k'''äm<br />'''к'''аҫар- - '''k'''eçir-<br />'''к'''ӗҫӗн - '''k'''içi<br />'''к'''ӑмӑл - '''k'''öŋül<br />'''к'''ур- - '''k'''ör-<br />'''к'''ӑ'''к'''ӑр - '''k'''ö'''k'''rek/'''k'''ö'''k'''üz<br />ҫӑ'''к''' - çö'''k'''<br />'''к'''ӑ̥ш - '''k'''īş<br />'''к'''анаш - '''k'''eŋeş<br />тӳше'''к''' - töşä'''k'''<br />'''к'''ӳршӗ - '''k'''örşi<br />
 
| шӑ'''к'''ӑл - sö'''g'''el/si'''g'''il/sö'''g'''ül
 
| шӑ'''к'''ӑл - sö'''g'''el/si'''g'''il/sö'''g'''ül
−
| ҫу'''к''' - yo'''q'''<br />у'''к'''ҫа - a'''q'''ça
+
| ҫу'''к''' - yo'''q'''<br />у'''к'''ҫа - a'''q'''ça<br />'''к'''ашӑ'''к''' - '''q'''aşı'''q'''
 
|
 
|
 
|
 
|
Line 167: Line 198:
 
! x
 
! x
 
| || ||
 
| || ||
−
| '''х'''ӑрпӑ'''х''' - '''k'''irpi'''k'''
+
| '''х'''ӑрпӑ'''х''' - '''k'''irpi'''k'''<br />'''х'''ĕвел - ('''q'''uyaş/)'''k'''üńeş
 
|  
 
|  
−
| '''х'''ырӑм - '''q'''arın<br />'''х'''ӑмӑр - '''q'''oŋur<br />'''х'''урӑн - '''q'''adıŋ<br />'''х'''ывӑ'''х''' - '''q'''avı'''q'''<br />'''х'''ӗл - '''q'''ış<br />'''х'''ытӑ - '''q'''atığ<br />'''х'''ӑлха - '''q'''ulğaq<br />'''х'''ӗҫ - '''q'''ılıç<br/>'''х'''ӑҫан - '''q'''açan<br />'''х'''ӑлӑх - '''q'''ıl<br />'''х'''ып- - '''q'''ap-
+
| '''х'''ырӑм - '''q'''arın<br />'''х'''ӑмӑр - '''q'''oŋur<br />'''х'''урӑн - '''q'''adıŋ<br />'''х'''ывӑ'''х''' - '''q'''avı'''q'''<br />'''х'''ӗл - '''q'''ış<br />'''х'''ытӑ - '''q'''atığ<br />'''х'''ӑлха - '''q'''ulğaq<br />'''х'''ӗҫ - '''q'''ılıç<br/>'''х'''ӑҫан - '''q'''açan<br />'''х'''ӑлӑх - '''q'''ıl<br />'''х'''ып- - '''q'''ap-<br />'''х'''упӑ - '''q'''abıq<br />ту'''х'''- - çı'''q'''<br />'''х'''ирӗш - '''q'''arşı<br />'''х'''ĕвел - '''q'''uyaş(/'''k'''üńeş)
 
| су'''х'''ан - so'''ğ'''an<br />хӑл'''х'''а - qul'''ğ'''aq?
 
| су'''х'''ан - so'''ğ'''an<br />хӑл'''х'''а - qul'''ğ'''aq?
 
|
 
|
Line 182: Line 213:
 
|
 
|
 
| [[#y|see below]]
 
| [[#y|see below]]
 +
|}
 +
 +
=== k/q front/back ===
 +
 +
{|class="wikitable"
 +
|-
 +
! !! kF !! qB
 +
|-
 +
! kF
 +
| '''к'''ӗмӗл - '''k'''ümüş<br />'''к'''ӗҫӗн - '''k'''içi<br />тӳше'''к''' - töşä'''k'''<br />'''к'''ӳршӗ - '''k'''örşi<br />'''к'''ил- - '''k'''el-<br/>'''к'''ӳлӗ/'''к'''ӳлл- - '''k'''ȫl
 +
|
 +
|-
 +
! kB
 +
| вӑ'''к'''ӑр - ö'''k'''üz - ü'''k'''er/ü'''k'''ür<br />'''к'''ам - '''k'''im/'''k'''äm<br />'''к'''аҫар- - '''k'''eçir-<br />'''к'''ӑмӑл - '''k'''öŋül<br />'''к'''ур- - '''k'''ör-<br />'''к'''ӑ'''к'''ӑр - '''k'''ö'''k'''re'''k'''/'''k'''ö'''k'''üz<br />ҫӑ'''к'''- - çö'''k'''-<br />'''к'''ӑ̥ш - '''k'''īş<br />'''к'''анаш - '''k'''eŋeş<br />'''к'''ун - '''k'''ün<br/>'''к'''ас - '''k'''es<br/>'''к'''уҫ- - '''k'''öç-<br/>'''к'''ӑва'''к''' - '''k'''ȫ'''k'''
 +
| ҫу'''к''' - yo'''q'''<br />у'''к'''ҫа - a'''q'''ça<br />'''к'''ашӑ'''к''' - '''q'''aşı'''q'''
 +
|-
 +
! xF
 +
| '''х'''ĕвел - ('''q'''uyaş/)'''k'''üńeş ← *'''k'''ün-yaş
 +
| '''х'''ӗл - '''q'''ış<br />'''х'''ӗҫ - '''q'''ılıç<br />'''х'''ирӗш - '''q'''arşı<br />'''х'''ĕвел - '''q'''uyaş(/'''k'''üńeş) ← *'''k'''ün-yaş<br />'''х'''ӗрӗ'''х''' - '''q'''ır'''q'''<br/>'''х'''ӗр - '''q'''ız<br>'''х'''ӗсӗр - '''q'''ısır
 +
|-
 +
! xB
 +
| '''х'''ӑрпӑ'''х''' - '''k'''irpi'''k'''
 +
| '''х'''ырӑм - '''q'''arın<br />'''х'''ӑмӑр - '''q'''oŋur<br />'''х'''урӑн - '''q'''adıŋ<br />'''х'''ывӑ'''х''' - '''q'''avı'''q'''<br />'''х'''ытӑ - '''q'''atığ<br />'''х'''ӑл'''х'''а - '''q'''ulğa'''q'''<br />'''х'''ӑҫан - '''q'''açan<br />'''х'''ӑлӑ'''х''' - '''q'''ıl<br />'''х'''ып- - '''q'''ap-<br />'''х'''упӑ - '''q'''abı'''q'''<br />ту'''х'''- - çı'''q'''-<br/>йӑ'''х''' - u'''q'''
 
|}
 
|}
  
Line 190: Line 244:
 
|-
 
|-
 
! m
 
! m
−
| кӗ'''м'''ӗл - kü'''m'''üş<br />виле'''м''' - ölü'''m'''<br />вӑр'''м'''ан - or'''m'''an<br />ю'''м'''ан - e'''m'''en<br />ка'''м''' - ki'''m'''/kä'''m'''<br />ҫи'''м'''ӗҫ - ye'''m'''iş<br />ҫӑ'''м'''ӑл - yu'''m'''şaq<br />ты'''м'''ар - ta'''m'''ır<br />ҫу'''м'''ӑр - ya'''m'''ğır
+
| кӗ'''м'''ӗл - kü'''m'''üş<br />виле'''м''' - ölü'''m'''<br />вӑр'''м'''ан - or'''m'''an<br />ю'''м'''ан - e'''m'''en<br />ка'''м''' - ki'''m'''/kä'''m'''<br />ҫи'''м'''ӗҫ - ye'''m'''iş<br />ҫӑ'''м'''ӑл - yu'''m'''şaq<br />ты'''м'''ар - ta'''m'''ır<br />ҫу'''м'''ӑр - ya'''m'''ğır<br />ӑ'''м'''ӑр - o'''m'''uz
−
| тӳрӗ'''м''' - tözü'''n'''<br />вӑрӑ'''м''' - uzu'''n'''<br />тӑдӑ'''м''' - tütü'''n'''<br />хырӑ'''м''' - qarı'''n'''
+
| тӳрӗ'''м''' - tözü'''n'''<br />вӑрӑ'''м''' - uzu'''n'''<br />тӗтӗ'''м''' - tütü'''n'''<br />хырӑ'''м''' - qarı'''n'''<br />ҫӑ'''м''' - yü'''n'''
−
| кӑ'''м'''ӑл - kö'''ŋ'''ül<br />хӑ'''м'''ӑр - qo'''ŋ'''ur<br />шӑ̥'''м'''ӑ̥ - sü'''ŋ'''ek<br />ми'''м'''е - me'''ŋ'''i/mi'''ŋ'''e<br />тӑ'''м''' - to'''ŋ'''
+
| кӑ'''м'''ӑл - kö'''ŋ'''ül<br />хӑ'''м'''ӑр - qo'''ŋ'''ur<br />шӑ̥'''м'''ӑ̥ - sü'''ŋ'''ek ← *siŋök<br />ми'''м'''е - me'''ŋ'''i/mi'''ŋ'''e<br />тӑ'''м''' - to'''ŋ'''
 
|-
 
|-
 
! n
 
! n
 
| пӳр'''н'''е - bar'''m'''aq
 
| пӳр'''н'''е - bar'''m'''aq
−
| вӗре'''н'''- - ögrä'''n'''<br />вырӑ'''н''' - oru'''n'''<br />вӑрма'''н''' - orma'''n'''<br />юма'''н''' - eme'''n'''<br />ю'''н''' - qā'''n'''
+
| вӗре'''н'''- - ögrä'''n'''<br />вырӑ'''н''' - oru'''n'''<br />вӑрма'''н''' - orma'''n'''<br />юма'''н''' - eme'''n'''<br />ю'''н''' - qā'''n'''<br />ву'''н'''ӑ - ō'''n'''<br />ку'''н''' - kü'''n'''<br />ыра'''н''' - yarı'''n'''
−
| тарӑ'''н''' - tere'''ŋ'''<br />хурӑ'''н''' - qadı'''ŋ'''<br />ыра'''н''' - erte'''ŋ'''<br />я'''н'''ӑра- - ya'''ŋ'''ıra-<br />йӑра'''н'''а - üzä'''ŋ'''ü<br />ка'''н'''аш - ke'''ŋ'''eş<br />ҫӗ'''н'''ӗ - ya'''ŋ'''ı/yä'''ŋ'''i
+
| тарӑ'''н''' - tere'''ŋ'''<br />хурӑ'''н''' - qadı'''ŋ'''<br />я'''н'''ӑра- - ya'''ŋ'''ıra-<br />йӑра'''н'''а - üzä'''ŋ'''ü<br />ка'''н'''аш - ke'''ŋ'''eş<br />ҫӗ'''н'''ӗ - ya'''ŋ'''ı/yä'''ŋ'''i<br />чӗр'''н'''е - tır'''ŋ'''aq<br />ҫӗ'''н''' - ye'''ŋ'''<br />а'''н'''а - ē'''ŋ'''ek<br/>ӑ'''н''' - ā'''ŋ'''
 
|}
 
|}
  
Line 209: Line 263:
 
* вырӑ'''н''' (possibly a late borrowing from Volga Kypchak, or possibly previous vowel wasn't originally round)
 
* вырӑ'''н''' (possibly a late borrowing from Volga Kypchak, or possibly previous vowel wasn't originally round)
 
* пӳр'''н'''е (supposedly *ŋ ?)
 
* пӳр'''н'''е (supposedly *ŋ ?)
 +
* ву'''н'''ӑ corresponds to Volga Bolgar wān (cf. Rona-Tas), where a→u hadn't taken place yet.
  
 
== y ==
 
== y ==
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
 
|-
 
|-
−
! !! 0 !! 0/y !! y !! q
+
! !! 0 !! 0/y !! y !! q !! g/k?
 
|-
 
|-
 
! 0
 
! 0
 
|  
 
|  
 
|
 
|
−
| ыран - '''y'''arın/'''y'''ārın<br />
+
| ыран - '''y'''arın/'''y'''ārın<br />ӗнчӗ - '''y'''inçü
 
|
 
|
 
|-
 
|-
 
! y
 
! y
−
| '''й'''ӗкӗр - ikiz/ekiz - ikere<br />'''ю'''х- - aq-<br />'''ю'''ман - emen<br />'''ю'''с - as<br />'''й'''ӑрана - üzäŋü - '''d'''üröge?<br />'''й'''ывӑр - ağır<br />'''й'''ытӑ - ıt<br />'''ю'''р - üz<br />'''й'''ӳҫе - açığ<br />'''я'''л - ēl/il(?)
+
| '''й'''ӗкӗр - ikiz/ekiz - ikere<br />'''ю'''х- - aq-<br />'''ю'''ман - emen<br />'''ю'''с - as<br />'''й'''ӑрана - üzäŋü - '''d'''üröge?<br />'''й'''ывӑр - ağır<br />'''й'''ытӑ - ıt<br />'''ю'''р - üz<br />'''й'''ӳҫе - açığ<br />'''я'''л - ēl/il(?)<br />'''й'''ӑр- - ı̄d-<br/>'''й'''ӑх - uq<br/>'''й'''ӗр - īz<br/>'''я'''т - āt
 
| '''й'''ывӑҫ - ağaç/'''y'''ığaç<br />'''ю'''рӑ - ('''y''')ır<br />пы'''й'''тă - bi('''y''')t
 
| '''й'''ывӑҫ - ağaç/'''y'''ığaç<br />'''ю'''рӑ - ('''y''')ır<br />пы'''й'''тă - bi('''y''')t
 
| у'''й'''ӑх - а'''й'''<br />у'''й'''рӑн - а'''й'''ран<br />ту'''я''' - ta'''ya'''q
 
| у'''й'''ӑх - а'''й'''<br />у'''й'''рӑн - а'''й'''ран<br />ту'''я''' - ta'''ya'''q
 
| '''ю'''р - '''q'''ār - '''q'''ira-ğu<br />'''ю'''н - '''q'''ān<br />'''ю'''л- - '''q'''āl-<br />'''ю'''мӑҫ - '''q'''am<br />'''й'''ӗнӗ - '''q'''ın
 
| '''ю'''р - '''q'''ār - '''q'''ira-ğu<br />'''ю'''н - '''q'''ān<br />'''ю'''л- - '''q'''āl-<br />'''ю'''мӑҫ - '''q'''am<br />'''й'''ӗнӗ - '''q'''ın
 +
| паян - *''bu '''k'''ün''
 
|-
 
|-
 
! ś
 
! ś
 
| '''ҫ'''ӑвар - ağız
 
| '''ҫ'''ӑвар - ağız
 
|
 
|
−
| '''ҫ'''инҫе - '''y'''inçkä<br />'''ҫ'''иҫ- - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''имӗҫ - '''y'''emiş<br />'''ҫ'''ук - '''y'''oq<br />'''ҫ'''ӑмӑл - '''y'''umşaq<br/>'''ҫ'''умӑр - '''y'''amğır<br />'''ҫ'''ичӗ - '''y'''eti<br />'''ҫ'''ур - '''y'''az<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''er<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''üz<br />'''ҫ'''ӗрӗ - '''y'''üzük<br />'''ҫ'''ур- - '''y'''ar-<br />'''ҫ'''уран - '''y'''adaq<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ıl<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''ул - '''y'''al<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ol<br />'''ҫ'''уль - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ӑлтӑр - '''y'''ultuz<br />'''ҫ'''ил - '''y'''el<br />'''ҫ'''ыр - '''y'''ār
+
| '''ҫ'''инҫе - '''y'''inçkä<br />'''ҫ'''иҫ- - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''имӗҫ - '''y'''emiş<br />'''ҫ'''ук - '''y'''oq<br />'''ҫ'''ӑмӑл - '''y'''umşaq<br/>'''ҫ'''умӑр - '''y'''amğır<br />'''ҫ'''ичӗ - '''y'''eti<br />'''ҫ'''ур - '''y'''az<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''er<br />'''ҫ'''ӗр - '''y'''üz<br />'''ҫ'''ӗрӗ - '''y'''üzük<br />'''ҫ'''ур- - '''y'''ar-<br />'''ҫ'''уран - '''y'''adaq<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ıl<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ул - '''y'''aş-<br />'''ҫ'''ул - '''y'''al<br />'''ҫ'''ул - '''y'''ol<br />'''ҫ'''уль - '''y'''aş<br />'''ҫ'''ӑлтӑр - '''y'''ultuz<br />'''ҫ'''ил - '''y'''el<br />'''ҫ'''ыр - '''y'''ār<br />'''ҫ'''ӗн - '''y'''eŋ
 
| '''ҫ'''унат - '''q'''anat
 
| '''ҫ'''унат - '''q'''anat
 
|-
 
|-
Line 239: Line 295:
 
|-
 
|-
 
! v
 
! v
−
| (...)
+
| тӑвӑр - tu:z<br/>(...)
 
|  
 
|  
−
| шӗ'''в'''ӗ - su'''y'''uq
+
| шӗ'''в'''ӗ - su'''y'''uq<br/>хĕ'''в'''ел - qu'''y'''aş(/küńeş)
 
|}
 
|}
  
Line 257: Line 313:
 
| т'''ы'''т- - t'''u'''t-<br />'''''ы'''йхă - *'''u'''dı-qı''<br />ш'''ы'''в - s'''u'''b
 
| т'''ы'''т- - t'''u'''t-<br />'''''ы'''йхă - *'''u'''dı-qı''<br />ш'''ы'''в - s'''u'''b
 
|  
 
|  
−
| х'''ы'''рӑм - q'''a'''rın<br />й'''ы'''вӑҫ - '''a'''ğaç/jığaç<br />й'''ы'''вӑр - '''a'''ğır<br />т'''ы'''мар - t'''a'''mır - t'''a'''mir<br />с'''ы'''вӑ - s'''a'''ğ - s'''a'''yin<br />х'''ы'''вӑх - q'''a'''vıq<br />п'''ы'''р- - b'''a'''r-<br />х'''ы'''п- - q'''a'''p-<br />'''ы'''ран - y'''a'''rın<br />'''ы'''р- - '''ā'''r-/'''a'''rı-<br />ҫ'''ы'''р - y'''ā'''r<br />с'''ы'''р- - s'''a'''rı-<br />т'''ы'''рӑ - t'''a'''rığ - t'''a'''riya<br />х'''ы'''тӑ(?) - q'''a'''tığ<br/>''х'''ы'''пар - χ'''a'''bar''<br />'''ы'''лтӑн - '''a'''ltun<br />'''ы'''йт - '''a'''yt-
+
| х'''ы'''рӑм - q'''a'''rın<br />й'''ы'''вӑҫ - '''a'''ğaç/jığaç<br />й'''ы'''вӑр - '''a'''ğır<br />т'''ы'''мар - t'''a'''mır - t'''a'''mir<br />с'''ы'''вӑ - s'''a'''ğ - s'''a'''yin<br />х'''ы'''вӑх - q'''a'''vıq<br />п'''ы'''р- - b'''a'''r-<br />х'''ы'''п- - q'''a'''p-¹<br />'''ы'''ран - y'''a'''rın<br />'''ы'''р- - '''ā'''r-/'''a'''rı-<br />ҫ'''ы'''р - y'''ā'''r<br />с'''ы'''р- - s'''a'''rı-<br />т'''ы'''рӑ - t'''a'''rığ - t'''a'''riya - d'''a'''ra<br />х'''ы'''тӑ(?) - q'''a'''tığ<br/>''х'''ы'''пар - χ'''a'''bar''<br />'''ы'''лтӑн - '''a'''ltun<br />'''ы'''йт - '''a'''yt-<br />ҫ'''ы'''р- - y'''a'''z- - j'''i'''ru- - '''ii'''r<br />п'''ы'''л - b'''a'''l
 
| п'''ы'''йтă - b'''i'''(y)t<br />й'''ы'''вӑҫ - ağaç/j'''ı'''ğaç<br />й'''ы'''тӑ - '''ı'''t<br />
 
| п'''ы'''йтă - b'''i'''(y)t<br />й'''ы'''вӑҫ - ağaç/j'''ı'''ğaç<br />й'''ы'''тӑ - '''ı'''t<br />
 
|  
 
|  
Line 263: Line 319:
 
! i
 
! i
 
| с'''и'''вĕ - s'''o'''ğıq
 
| с'''и'''вĕ - s'''o'''ğıq
−
|  
+
| п'''и'''рĕ - b'''ö'''rü
 
|  
 
|  
 
|
 
|
−
| ҫ'''и'''ҫ- - y'''a'''ş-
+
| ҫ'''и'''ҫ- - y'''a'''ş-<br />'''и'''л- - '''a'''l-
−
| ҫ'''и'''нҫе - y'''i'''nçkä<br />
+
| ҫ'''и'''нҫе - y'''i'''nçkä<br />ч'''и'''к- - t'''i'''k
−
| ҫ'''и'''чӗ - y'''e'''ti<br />ҫ'''и'''л - y'''e'''l<br />'''и'''лт- - '''e'''şit-<br />п'''и'''лӗк - b'''ē'''ş<br />ҫ'''и'''- - y'''ē'''-<br />п'''и'''лӗк - b'''ē'''l
+
| ҫ'''и'''чӗ - y'''e'''ti<br />ҫ'''и'''л - y'''e'''l<br />'''и'''лт- - '''e'''şit-<br />п'''и'''лӗк - b'''ē'''ş<br />ҫ'''и'''- - y'''ē'''-<br />п'''и'''лӗк - b'''ē'''l<br />ҫ'''и'''лке - y'''ē'''l - d'''e'''l<br />'''и'''р - *'''e'''z<br />к'''и'''л- - k'''e'''l-
 
|-
 
|-
 
! a  
 
! a  
Line 275: Line 331:
 
| п'''а'''ру - b'''u'''zağu - b'''i'''rağu
 
| п'''а'''ру - b'''u'''zağu - b'''i'''rağu
 
| йӑран'''а''' - üzäŋ'''ü''' - dürög'''e'''
 
| йӑран'''а''' - üzäŋ'''ü''' - dürög'''e'''
−
| ҫур'''а'''н - yad'''a'''q<br />сух'''а'''н - soğ'''a'''n<br />ур'''а''' - ad'''a'''q<br />хӑлх'''а''' - qulğ'''a'''q
+
| ҫур'''а'''н - yad'''a'''q<br />сух'''а'''н - soğ'''a'''n<br />ур'''а''' - ad'''a'''q<br />хӑлх'''а''' - qulğ'''a'''q<br />ту'''я''' - tay'''a'''q
 
| тым'''а'''р - tam'''ı'''r<br />ыр'''а'''н - yar'''ı'''n/yār'''ı'''n<br />
 
| тым'''а'''р - tam'''ı'''r<br />ыр'''а'''н - yar'''ı'''n/yār'''ı'''n<br />
−
| юм'''а'''н - em'''e'''n (himen?)<br />'''а'''лӑ - '''ä'''l(ig?) - halaqan/hali'an?<br />'''а'''ҫ'''а''' - '''ä'''ç'''ä'''<br />'''а'''лӑк - '''ē'''şik<br />т'''а'''врӑн- - t'''ä'''gzin-
+
| юм'''а'''н - em'''e'''n (himen?)<br />'''а'''лӑ - '''ä'''l(ig?) - halaqan/hali'an?<br />'''а'''ҫ'''а''' - '''ä'''ç'''ä'''<br />'''а'''лӑк - '''ē'''şik<br />т'''а'''врӑн- - t'''ä'''gzin-<br />к'''а'''с- - k'''e'''s-<br />'''а'''р - '''ē'''r - '''e'''re
 +
|-
 +
! e
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
| пӳрн'''е''' - barm'''a'''q<br />чӗрн'''е''' - tırŋ'''a'''q<br />хĕв'''е'''л - quy'''a'''ş(/küń'''e'''ş)
 +
| пӗв'''е'''р - bağ'''ı'''r<br />йӳҫ'''е''' - aç'''ı'''ğ
 +
| тӳш'''е'''к - töş'''ä'''k<br />ҫинҫ'''е''' - yinçk'''ä'''<br />чӗр'''е''' - yür'''ä'''k<br />вӗр'''е'''н- - ögr'''ä'''n<br />кивш'''е'''н - köl'''e'''<br />хĕв'''е'''л - (quy'''a'''ş/)küń'''e'''ş
 
|-
 
|-
 
! o/ə
 
! o/ə
−
| ш'''ӑ'''н- - t'''o'''ŋ-<br />х'''ӑ'''мӑр - q'''o'''ŋur
+
| ш'''ӑ'''н- - t'''o'''ŋ-<br />х'''ӑ'''мӑр - q'''o'''ŋur<br />'''ӑ'''мӑр - '''o'''muz<br />т'''ӑ'''в- - t'''o'''ğ-<br />т'''ӑ'''пра - t'''o'''praq
−
| т'''ӑ'''к- - t'''ö'''k-<br />ш'''ӑ'''л - s'''ö'''l<br />к'''ӑ'''кӑр - k'''ö'''güz<br />ш'''ӑ'''кӑл - s'''ö'''gel/sigil/s'''ö'''gül<br />к'''ӑ'''мӑл - k'''ö'''ŋül
+
| т'''ӑ'''к- - t'''ö'''k-<br />ш'''ӑ'''л - s'''ö'''l<br />к'''ӑ'''кӑр - k'''ö'''güz<br />ш'''ӑ'''кӑл - s'''ö'''gel/sigil/s'''ö'''gül<br />к'''ӑ'''мӑл - k'''ö'''ŋül<br />ҫ'''ӑ'''к - ç'''ö'''k
−
| ҫ'''ӑ'''мӑл - y'''u'''mşaq<br />ҫ'''ӑ'''лт'''ӑ'''р - y'''u'''lt'''u'''z<br />х'''ӑ'''лха - q'''u'''laq<br />ҫ'''ӑ'''м'''ӑ'''л - y'''u'''m'''u'''ş<br />п'''ӑ'''р- - b'''u'''r-<br />хӑм'''ӑ'''р - qoŋ'''u'''r<br />ылт'''ӑ'''н - alt'''u'''n
+
| ҫ'''ӑ'''мӑл - y'''u'''mşaq<br />ҫ'''ӑ'''лт'''ӑ'''р - y'''u'''lt'''u'''z<br />х'''ӑ'''лха - q'''u'''laq<br />ҫ'''ӑ'''м'''ӑ'''л - y'''u'''m'''u'''ş<br />п'''ӑ'''р- - b'''u'''r-<br />хӑм'''ӑ'''р - qoŋ'''u'''r<br />ылт'''ӑ'''н - alt'''u'''n<br />ӑм'''ӑ'''р - om'''u'''z<br/>й'''ӑ'''х - '''u'''q
−
| т'''ӑ'''д'''ӑ'''м - t'''ü'''t'''ü'''n<br />'''йӑ'''рана - '''ü'''zäŋü - d'''ü'''röge<br />ат'''ӑ''' - öt'''ü'''k<br />кӑк'''ӑ'''р - kög'''ü'''z<br />ҫ'''ӑ'''к - y'''ü'''k<br />кӑм'''ӑ'''л - köŋ'''ü'''l<br />ш'''ӑ̥'''мӑ̥ - s'''ü'''ŋek
+
| т'''ӑ'''т'''ӑ'''м - t'''ü'''t'''ü'''n<br />'''йӑ'''рана - '''ü'''zäŋü - d'''ü'''röge<br />ат'''ӑ''' - öt'''ü'''k<br />кӑк'''ӑ'''р - kög'''ü'''z<br />ҫ'''ӑ'''к - y'''ü'''k<br />кӑм'''ӑ'''л - köŋ'''ü'''l<br />ш'''ӑ̥'''мӑ̥ - s'''ü'''ŋek
 
|  
 
|  
−
| хыр'''ӑ'''м - qar'''ı'''n<br />йыв'''ӑ'''р - ağ'''ı'''r<br />хыв'''ӑ'''х - qav'''ı'''q<br />ҫум'''ӑ'''р - yamğ'''ı'''r<br />ш'''ӑ'''л - t'''i'''ş<br />шур'''ӑ''' - sār'''ı'''ğ - sira<br />ал'''ӑ'''к - ēş'''i'''k<br />х'''ӑ'''лӑх - q'''ı'''l<br />тавр'''ӑ'''н- - tägz'''i'''n-
+
| хыр'''ӑ'''м - qar'''ı'''n<br />йыв'''ӑ'''р - ağ'''ı'''r<br />хыв'''ӑ'''х - qav'''ı'''q<br />ҫум'''ӑ'''р - yamğ'''ı'''r<br />ш'''ӑ'''л - t'''i'''ş<br />шур'''ӑ''' - sār'''ı'''ğ - sira<br />ал'''ӑ'''к - ēş'''i'''k<br />х'''ӑ'''лӑх - q'''ı'''l<br />тавр'''ӑ'''н- - tägz'''i'''n-<br />хуп'''ӑ''' - qab'''ı'''q<br />к'''ӑ̥'''ш - k'''ī'''ş
 
| шӑ̥м'''ӑ̥''' - süŋ'''e'''k
 
| шӑ̥м'''ӑ̥''' - süŋ'''e'''k
 
|-
 
|-
Line 291: Line 356:
 
|
 
|
 
|
 
|
−
| с'''ӗ'''лӗ - s'''u'''lı<br />т'''ӗ'''л - t'''u'''ş<br />ш'''ӗ'''в'''ӗ''' - s'''u'''y'''u'''q
+
| с'''ӗ'''лӗ - s'''u'''lı<br />т'''ӗ'''л - t'''u'''ş<br />ш'''ӗ'''в'''ӗ''' - s'''u'''y'''u'''q<br />х'''ĕ'''вел - q'''u'''yaş(/k'''ü'''ńeş)
−
| ҫ'''ӗ'''рӗ - y'''ü'''zük<br />ч'''ӗ'''ре - y'''ü'''räk<br />ҫ'''ӗ'''р - y'''ü'''z<br />ӗнч'''ӗ''' - yinç'''ü'''<br />к'''ӗ'''м'''ӗ'''л - k'''ü'''m'''ü'''ş
+
| ҫ'''ӗ'''рӗ - y'''ü'''zük<br />ч'''ӗ'''ре - y'''ü'''räk<br />ҫ'''ӗ'''р - y'''ü'''z<br />ӗнч'''ӗ''' - yinç'''ü'''<br />к'''ӗ'''м'''ӗ'''л - k'''ü'''m'''ü'''ş<br />х'''ĕ'''вел - (q'''u'''yaş/)k'''ü'''ńeş
−
|  
+
| п'''ӗ'''вер - b'''a'''ğır
−
| ҫич'''ӗ''' - yet'''i'''<br />ҫӗн'''ӗ''' - yaŋı/yäŋ'''i'''<br />х'''ӗ'''л - q'''ı'''ş<br />п'''ӗ'''р - b'''i'''r/b'''ī'''r<br />ч'''ĕ'''лхе - t'''i'''l<br />й'''ӗ'''нӗ - q'''ı'''n<br />сӗл'''ӗ''' - sul'''ı'''
+
| ҫич'''ӗ''' - yet'''i'''<br />ҫӗн'''ӗ''' - yaŋı/yäŋ'''i'''<br />х'''ӗ'''л - q'''ı'''ş<br />п'''ӗ'''р - b'''i'''r/b'''ī'''r<br />ч'''ĕ'''лхе - t'''i'''l<br />й'''ӗ'''нӗ - q'''ı'''n<br />сӗл'''ӗ''' - sul'''ı'''<br />ч'''ӗ'''рне - t'''ı'''rŋaq<br/>п'''ӗ'''лт'''ӗ'''р - b'''ı'''lt'''ı'''r<br/>'''йӗ'''р - '''ī'''z
−
| ҫ'''ӗ'''р - y'''e'''r<br />ҫ'''ӗ'''нӗ - yaŋı/y'''ä'''ŋi
+
| ҫ'''ӗ'''р - y'''e'''r<br />ҫ'''ӗ'''нӗ - yaŋı/y'''ä'''ŋi<br />ҫ'''ӗ'''н - y'''e'''ŋ
 
|-
 
|-
 
! u/o
 
! u/o
−
| с'''у'''хан - s'''o'''ğan<br />ҫ'''у'''л - y'''o'''l<br />'''у'''тӑ - '''o'''t<br />т'''у'''пӑ - t'''o'''p<br />т'''у'''сан - t'''o'''z<br />ҫ'''у'''к - y'''o'''q
+
| с'''у'''хан - s'''o'''ğan<br />ҫ'''у'''л - y'''o'''l<br />'''у'''тӑ - '''o'''t<br />т'''у'''пӑ - t'''o'''p<br />т'''у'''сан - t'''o'''z<br />ҫ'''у'''к - y'''o'''q<br/>п'''у'''л- - b'''o'''l-
 
| к'''у'''ҫ - k'''ö'''z<br />к'''у'''р- - k'''ö'''r-<br />к'''у'''ҫ - k'''ö'''ç
 
| к'''у'''ҫ - k'''ö'''z<br />к'''у'''р- - k'''ö'''r-<br />к'''у'''ҫ - k'''ö'''ç
 
|
 
|
 
| '''ю'''р - '''ü'''z<br />к'''у'''н - k'''ü'''n
 
| '''ю'''р - '''ü'''z<br />к'''у'''н - k'''ü'''n
−
| '''ю'''р - q'''ā'''r - q'''i'''ra-ğu<br />'''ю'''н - q'''ā'''n<br />'''ю'''л- - q'''ā'''l-<br />'''ю'''х- - '''a'''q-<br />'''ю'''мӑҫ - q'''a'''m<br />'''ю'''с - '''a'''s<br />'''у'''йӑх - '''а'''й<br />'''у'''йрӑн - '''а'''йран<br />ҫ'''у'''мӑр - y'''a'''mğır<br />ҫ'''у'''р - y'''a'''z<br />ҫ'''у'''р- - y'''a'''r-<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''ş<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''ş-<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''l<br />ҫ'''у'''ль - y'''a'''ş<br />ҫ'''у'''ран - y'''a'''daq<br />ш'''у'''рӑ - s'''ā'''rığ - sira<br />'''у'''ҫ- - '''a'''ç-<br />т'''у'''я - t'''a'''yaq<br />'''у'''ра - '''a'''daq
+
| '''ю'''р - q'''ā'''r - q'''i'''ra-ğu<br />'''ю'''н - q'''ā'''n<br />'''ю'''л- - q'''ā'''l-<br />'''ю'''х- - '''a'''q-<br />'''ю'''мӑҫ - q'''a'''m<br />'''ю'''с - '''a'''s<br />'''у'''йӑх - '''а'''й<br />'''у'''йрӑн - '''а'''йран<br />ҫ'''у'''мӑр - y'''a'''mğır<br />ҫ'''у'''р - y'''a'''z<br />ҫ'''у'''р- - y'''a'''r-<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''ş<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''ş-<br />ҫ'''у'''л - y'''a'''l<br />ҫ'''у'''ль - y'''a'''ş<br />ҫ'''у'''ран - y'''a'''daq<br />ш'''у'''рӑ - s'''ā'''rığ - sira<br />'''у'''ҫ- - '''a'''ç-<br />т'''у'''я - t'''a'''yaq<br />'''у'''ра - '''a'''daq<br />х'''у'''пӑ - q'''a'''bıq¹
 
| ҫ'''у'''л - y'''ı'''l - j'''i'''l
 
| ҫ'''у'''л - y'''ı'''l - j'''i'''l
 
| '''ю'''ман - '''e'''men/(himen?)
 
| '''ю'''ман - '''e'''men/(himen?)
Line 314: Line 379:
 
|
 
|
 
| '''ӳ'''т - '''e'''t
 
| '''ӳ'''т - '''e'''t
 +
|-
 +
! vu
 +
| '''ву'''нӑ - '''ō'''n<br />'''ву'''тӑ - '''o'''tun
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 
|-
 
|-
 
! vo/və
 
! vo/və
−
| '''вӑ'''рман - '''o'''rman<br />'''вӑ'''тӑр - '''o'''tuz<br />'''вӑ'''ран - *'''o'''d(ğ)an<br />'''вӑ'''л - '''o'''l
+
| '''вӑ'''рман - '''o'''rman<br />'''вӑ'''тӑр - '''o'''tuz<br />'''вӑ'''ран - *'''o'''d(ğ)an<br />'''вӑ'''л - '''o'''l<br />'''вӑ'''йӑ - '''o'''yun<br/>'''вӑ'''рӑ-н- - '''o'''du-n-
 
| '''вӑ'''кӑр - '''ö'''küz - '''ü'''ker/'''ü'''kür
 
| '''вӑ'''кӑр - '''ö'''küz - '''ü'''ker/'''ü'''kür
 
| '''вӑ'''рӑм - '''u'''zun<br />'''вӑ'''рҫӑ - '''u'''ruş
 
| '''вӑ'''рӑм - '''u'''zun<br />'''вӑ'''рҫӑ - '''u'''ruş
Line 335: Line 409:
 
! vi/iv/vy
 
! vi/iv/vy
 
| '''вы'''рӑн - '''o'''run<br />'''вы'''рнаҫ- - '''o'''rnaş-<br />
 
| '''вы'''рӑн - '''o'''run<br />'''вы'''рнаҫ- - '''o'''rnaş-<br />
−
| '''ви'''л- - '''ö'''l-<br />'''ви'''лем - '''ö'''lüm<br />к'''ив'''шен - k'''ö'''le<br />
+
| '''ви'''л- - '''ö'''l-<br />'''ви'''лем - '''ö'''lüm<br />к'''ив'''шен - k'''ö'''le<br />'''ви'''т- - '''ö'''t-
 
|  
 
|  
 
| '''ви'''ҫ - '''ü'''ç
 
| '''ви'''ҫ - '''ü'''ç
−
|  
+
| '''вы'''ҫӑ - '''а'''ç
 
|  
 
|  
 
|  
 
|  
Line 382: Line 456:
 
* юс '''stoat''' - kiş '''sable/stoat'''
 
* юс '''stoat''' - kiş '''sable/stoat'''
 
* кӑҫ '''sable''' - kiş '''sable/stoat'''
 
* кӑҫ '''sable''' - kiş '''sable/stoat'''
 +
 +
[[Category:Historical Linguistics]]
 +
[[Category:Turkic Languages]]

Latest revision as of 12:58, 17 August 2024

Coronals

Chuvash / Old Turkic s z ş ç t y l r d
s сывӑ - sağ
сӗлӗ - sulı
кас- - kes-
ӳсер - äsrük
ӑс - es
сухан - soğan
хӗсӗр - qısır 		сис- - sez-
тусан - toz 		— — — — — — —
ş шыв - sub
шухӑш - saqınç/saqış
шӗвӗ - suyuq
шӑши - sıçqan
ӑшӑ- - ısı-
шурӑ - sārığ - sira
шӑкӑл - sögel/sigil/sögül
шӑл - söl
шӑ̥мӑ̥ - süŋek
пурӑш - borsuq 		— шухӑш - saqınç/saqış?
хирӗш - qarşı
кашӑк - qaşıq
тӳшек - töşäk
кӳршӗ - körşi
канаш - keŋeş
ваш- - üşi-
кӑ̥ш - kīş
 шухӑш - saqınç/saqış?
шӑши - sıçqan
-шӐн - üçin 		шӑл - tiş (prob. ← siş)
шӑн- - toŋ- 		— кившен - köle — —
ś ҫурӑ - sarığ?
ҫӳҫ - saç (prob. ← çaç) 		куҫ - köz вӑрҫӑ - uruş
ҫиҫ- - yaş-
ҫав - şu
ӗҫ - iş
пиҫ- - piş-
пуҫ - baş
вырнаҫ- - ornaş-
ҫимӗҫ - yemiş 		ҫӳҫ - saç
виҫ - üç
ҫуна - çana
миҫе - qańça
куҫ - köç
каҫ - käç
йӳҫ- - açı- ?
йӳҫе - açığ ?
ҫӗр- - çir(i)-
аҫа - äçä
каҫар- - keçir-
кӗҫӗн - kiçi
пурҫӑн - barçın
ҫинҫе - yinçkä
хӗҫ - qılıç
хӑҫан - qaçan
вӗҫ - uç
укҫа - aqça
вӗҫӗ - öç
ӗҫ- - iç-
уҫ- - aç-
ҫӑк- - çök- 		ҫын - tın ? ҫинҫе - yinçkä
ҫиҫ- - yaş-
ҫимӗҫ - yemiş
ҫук - yoq
ҫӑмӑл - yumşaq
ҫумӑр - yamğır
ҫичӗ - yeti
ҫур - yaz
ҫӗр - yer
ҫӗр - yüz
ҫур- - yar-
ҫуран - yadaq
ҫул - yıl
ҫул - yaş
ҫул - yaş-
ҫул - yal
ҫул - yol
ҫуль - yaş
ҫӑлтӑр - yultuz
ҫил - yel
ҫыр - yār 		— — —
ç — — — ача - äçä
анчах - ança
ӗнчӗ - yinçü
тӗнче - tınç
чах - чак 		чул - tāş
чĕлхе - til
ҫичӗ - yeti
чун - tın ?
чӗл- - til-
чик- - tik
чӗрне - tırŋaq 		чӗре - yüräk — — —
t — — — тух- - çıq тӗнче - tınç
тӗл - tuş
утӑ - ot
тупӑ - top
тусан - toz
тӑв- - toğ-
тӑ̥пра - topraq
хытӑ - qatığ - qatağu
тырӑ - tarığ - tariya - dara
туя - tayaq
атӑ - ötük
тӳме - tügmä 		— — — —
l — — илт- - eşit-
ҫул - yaş
ҫул - yaş-
ҫуль - yaş
шӑл - tiş
хӗл - qış
тӗл - tuş
кӗмӗл - kümüş
ҫӑмӑл - yumşaq 		— — — ҫул - yıl
ҫул - yal
ҫул - yol
ҫула- - yalğa-
алӑ - äl
ывӑл - oğul
юл - qal
ял — ēl
кӑмӑл - köŋül
пулӑ - balıq
ҫил - yel
пыл - bal
кӳлӗ/кӳлл- - kȫl 		— —
r — вӑрӑм - uzun
вӑтӑр - otuz
эпир - biz
эсир - siz
хӗрлӗ - qızıl
хӗр - qız
вӑкӑр - öküz
йӗкӗр - ikiz/ekiz
ҫыр- - yaz-
ҫӗрӗ - yüzük
пӑру - buzağu
йӑрана - üzäŋü
ҫӑлтӑр - yultuz
кӑкӑр - kögüz
юр - üz
таврӑн- - tägzin-
ӑмӑр - omuz
ир - *ez 		— — — — — вӗрен- - ögrän-
вырӑн- - orun-
вӑрман - orman
юр - qār
йывӑр - ağır
юрӑ - (y)ır
хӑмӑр - qoŋur
тарӑн - tereŋ
вӑрҫӑ - uruş
хура - qara
урпа - arpa
урапа - araba
кур- - kör-
кӑкӑр - kökrek
ҫыр - yār
чӗре - yüräk
чӗрне - tırŋaq
пӗвер - bağır
ар - ēr - ere 		хурӑн - qadıŋ
ура - adaq
ҫуран - yadaq
ырӑ - edgü
вӑрӑ-н- - odu-n-
йӑр- - ı̄d-
y — — — — — уйӑх - ай
уйрӑн - айран
йывӑҫ - ağaç/yığaç 		— — уйрӑм - adrım
хуйхӑр- - qadğur-
ыйхă - *udı-qı

AK / KA

0 V VK KV
0 ∞ хирӗш - qarşı
сыр- - sarı-
ваш- - üşi- 		ҫӑмӑл - yumşaq
ҫытӑр - yastuq
кӑкӑр - kökrek/kögüz
пурӑш - borsuq 		пару - buzağu - birağu
V тӳре - tüz
йытӑ - ıt
утӑ - ot
тупӑ - top
сывӑ - sağ
пыйтă - bi(y)t
алӑ - äl(ig?) - halaqan-hali'an,
тӗнче - tınç
вӗҫӗ - öç
вӑрҫӑ - uruş
юрӑ - (y)ır
кӳлӗ/кӳлл- - kȫl
йӗнӗ/йӗнн- - qın
хӗрлӗ - qızıl
вунӑ - ōn
ана - ēŋek/ēŋ 		ӗнчӗ - yinçü
хура - qara
урпа - arpa
урапа - araba
сӗлӗ - sulı
ҫичӗ - yeti
йӑрана - üzäŋü
… 		пулӑ/пулл- - balıq
пӳре - bögrek
йӳҫе - açığ
тӳме - tügmä
пумӑ - boşuq
шӗвӗ - suyuq
ҫумӑр - yağmur
атӑ - ötük
ура - adaq
ҫӗрӗ - yüzük
чӗре - yüräk
шурӑ - sārığ
сивӗ - soğıq
шӑ̥мӑ̥ - süŋek
туя - tayaq
пыр - boğ(u)z
хытӑ - qatığ - qatağu
тырӑ - tarığ - tariya - dara
алӑ - äl(ig?) - halaqan/hali'an
пӳрне - barmaq
хӑлха - qulğaq
ура - adaq
чӗрне - tırŋaq
хупӑ - qabıq
тӑ̥пра - topraq
ана - ēŋek/ēŋ
ӗне - inek 		шӑши - siçqan
ҫула- - yalğa-
ырӑ - edgü
ҫумӑр - yamğır
ҫинҫе - yinçkä
VK тӗлӗк - tüş/tül
уйӑх - ay
хӑлӑх - qıl - kilga-su-n
пилӗк - bēş
пилӗк - bēl 		анчах - ança хӑрпӑх - kirpik
алӑк - ēşik
хывӑх - qavıq
кашӑк - qaşıq - qalbuğa
тӳшек - töşäk
KV чĕлхе - til
ҫилке - yēl - del 		хӑлха - qulaq

l stuff

Chuvash / Old Turkic ş lç l s
l илт- - eşit-
ҫул - yaş
ҫул - yaş-
ҫуль - yaş
шӑл - tiş
хӗл - qış
тӗл - tuş
кӗмӗл - kümüş
ҫӑмӑл - yumşaq
хĕвел - quyaş/küńeş 		ҫул - yıl
ҫул - yal
ҫул - yol
ҫула- - yalğa-
алӑ - äl
ывӑл - oğul
юл - qal
ял — ēl
кӑмӑл - köŋül
пулӑ - balıq
ҫил - yel
кил- - kel-
пуҫ - baş - (balji)
пиҫ- - biş- - (ilji-) 		хӗҫ - qılıç
ş шухӑш - saqınç/saqış?
хирӗш - qarşı
кашӑк - qaşıq
тӳшек - töşäk
кӳршӗ - körşi
канаш - keŋeş
ваш- - üşi-
кӑ̥ш - kīş 		кившен - köle пурӑш - borsuq
шӗвӗ - suyuq
шыв - sub
шӑл - söl
шӑши - sıçqan
ӑшӑ- - ısı-
шурӑ - sārığ - sira
шӑкӑл - sögel/sigil/sögül
шӑ̥мӑ̥ - süŋek
v кивҫен - külçün - (kölcsön)

labials and dorsals

0 p b/v k g q ğ y
0 ∞ see below
p пиҫ- - piş-?
тупӑ - top
урпа - arpa
хӑрпӑх - kirpik
хып- - qap-¹ 		пӳрне - barmaq
пӗр - bir/bīr
пыр - boğ(u)z
пурӑш - borsuq
пуҫ - baş
пумӑ - boşuq
пару - buzağu - birağu
пурҫӑн - barçın
пулӑ - balıq
урапа - araba
пилӗк - bēş
пилӗк - bēl
пыр- - bar-
пӗвер - bağır
хупӑ - qabıq¹
v шыв - sub
хывӑх - qavıq 		таврӑн- - tägzin- ывӑл - oğ(u)l
йывӑҫ - ağaç/jığaç
йывӑр - ağır
сивĕ - soğıq
ҫӑвар - ağız
сывӑ - sağ - sayin
пӗвер - bağır
тӑв- - toğ- 		шӗвӗ - suyuq
хĕвел - quyaş(/küńeş)
k кун - kün
кӗмӗл - kümüş
вӑкӑр - öküz - üker/ükür
кам - kim/käm
каҫар- - keçir-
кӗҫӗн - kiçi
кӑмӑл - köŋül
кур- - kör-
кӑкӑр - kökrek/köküz
ҫӑк - çök
кӑ̥ш - kīş
канаш - keŋeş
тӳшек - töşäk
кӳршӗ - körşi
 шӑкӑл - sögel/sigil/sögül ҫук - yoq
укҫа - aqça
кашӑк - qaşıq
x хӑрпӑх - kirpik
хĕвел - (quyaş/)küńeş 		хырӑм - qarın
хӑмӑр - qoŋur
хурӑн - qadıŋ
хывӑх - qavıq
хӗл - qış
хытӑ - qatığ
хӑлха - qulğaq
хӗҫ - qılıç
хӑҫан - qaçan
хӑлӑх - qıl
хып- - qap-
хупӑ - qabıq
тух- - çıq
хирӗш - qarşı
хĕвел - quyaş(/küńeş) 		сухан - soğan
хӑлха - qulğaq?
y see below see below see below see below

k/q front/back

kF qB
kF кӗмӗл - kümüş
кӗҫӗн - kiçi
тӳшек - töşäk
кӳршӗ - körşi
кил- - kel-
кӳлӗ/кӳлл- - kȫl
kB вӑкӑр - öküz - üker/ükür
кам - kim/käm
каҫар- - keçir-
кӑмӑл - köŋül
кур- - kör-
кӑкӑр - kökrek/köküz
ҫӑк- - çök-
кӑ̥ш - kīş
канаш - keŋeş
кун - kün
кас - kes
куҫ- - köç-
кӑвак - kȫk 		ҫук - yoq
укҫа - aqça
кашӑк - qaşıq
xF хĕвел - (quyaş/)küńeş ← *kün-yaş хӗл - qış
хӗҫ - qılıç
хирӗш - qarşı
хĕвел - quyaş(/küńeş) ← *kün-yaş
хӗрӗх - qırq
хӗр - qız
хӗсӗр - qısır
xB хӑрпӑх - kirpik хырӑм - qarın
хӑмӑр - qoŋur
хурӑн - qadıŋ
хывӑх - qavıq
хытӑ - qatığ
хӑлха - qulğaq
хӑҫан - qaçan
хӑлӑх - qıl
хып- - qap-
хупӑ - qabıq
тух- - çıq-
йӑх - uq

nasals

m n ŋ
m кӗмӗл - kümüş
вилем - ölüm
вӑрман - orman
юман - emen
кам - kim/käm
ҫимӗҫ - yemiş
ҫӑмӑл - yumşaq
тымар - tamır
ҫумӑр - yamğır
ӑмӑр - omuz 		тӳрӗм - tözün
вӑрӑм - uzun
тӗтӗм - tütün
хырӑм - qarın
ҫӑм - yün 		кӑмӑл - köŋül
хӑмӑр - qoŋur
шӑ̥мӑ̥ - süŋek ← *siŋök
миме - meŋi/miŋe
тӑм - toŋ
n пӳрне - barmaq вӗрен- - ögrän
вырӑн - orun
вӑрман - orman
юман - emen
юн - qān
вунӑ - ōn
кун - kün
ыран - yarın 		тарӑн - tereŋ
хурӑн - qadıŋ
янӑра- - yaŋıra-
йӑрана - üzäŋü
канаш - keŋeş
ҫӗнӗ - yaŋı/yäŋi
чӗрне - tırŋaq
ҫӗн - yeŋ
ана - ēŋek
ӑн - āŋ

Rules:

  • *nasal → Chuvash /m/ / V[rd] _
  • */ŋ/ → Chuvash /n/

Problem for rules:

  • хырӑм (Tungusic correspondent has /m/, perhaps a left-over of something in really early Turkic??)
  • миме (possibly due to initial м)
  • вырӑн (possibly a late borrowing from Volga Kypchak, or possibly previous vowel wasn't originally round)
  • пӳрне (supposedly *ŋ ?)
  • вунӑ corresponds to Volga Bolgar wān (cf. Rona-Tas), where a→u hadn't taken place yet.

y

0 0/y y q g/k?
0 ыран - yarın/yārın
ӗнчӗ - yinçü
y йӗкӗр - ikiz/ekiz - ikere
юх- - aq-
юман - emen
юс - as
йӑрана - üzäŋü - düröge?
йывӑр - ağır
йытӑ - ıt
юр - üz
йӳҫе - açığ
ял - ēl/il(?)
йӑр- - ı̄d-
йӑх - uq
йӗр - īz
ят - āt 		йывӑҫ - ağaç/yığaç
юрӑ - (y)ır
пыйтă - bi(y)t 		уйӑх - ай
уйрӑн - айран
туя - tayaq 		юр - qār - qira-ğu
юн - qān
юл- - qāl-
юмӑҫ - qam
йӗнӗ - qın 		паян - *bu kün
ś ҫӑвар - ağız ҫинҫе - yinçkä
ҫиҫ- - yaş-
ҫимӗҫ - yemiş
ҫук - yoq
ҫӑмӑл - yumşaq
ҫумӑр - yamğır
ҫичӗ - yeti
ҫур - yaz
ҫӗр - yer
ҫӗр - yüz
ҫӗрӗ - yüzük
ҫур- - yar-
ҫуран - yadaq
ҫул - yıl
ҫул - yaş
ҫул - yaş-
ҫул - yal
ҫул - yol
ҫуль - yaş
ҫӑлтӑр - yultuz
ҫил - yel
ҫыр - yār
ҫӗн - yeŋ 		ҫунат - qanat
ç — — чӗре - yüräk
v тӑвӑр - tu:z
(...) 		шӗвӗ - suyuq
хĕвел - quyaş(/küńeş)

vowels

All vowels

Ch / OT o ö u ü a i/ı e/ä
ı ывӑл - oğ(u)l
пыр - boğ(u)z 		тыт- - tut-
ыйхă - *udı-qı
шыв - sub 		хырӑм - qarın
йывӑҫ - ağaç/jığaç
йывӑр - ağır
тымар - tamır - tamir
сывӑ - sağ - sayin
хывӑх - qavıq
пыр- - bar-
хып- - qap-¹
ыран - yarın
ыр- - ār-/arı-
ҫыр - yār
сыр- - sarı-
тырӑ - tarığ - tariya - dara
хытӑ(?) - qatığ
хыпар - χabar
ылтӑн - altun
ыйт - ayt-
ҫыр- - yaz- - jiru- - iir
пыл - bal 		пыйтă - bi(y)t
йывӑҫ - ağaç/jığaç
йытӑ - ıt
i сивĕ - soğıq пирĕ - börü ҫиҫ- - yaş-
ил- - al- 		ҫинҫе - yinçkä
чик- - tik 		ҫичӗ - yeti
ҫил - yel
илт- - eşit-
пилӗк - bēş
ҫи- - yē-
пилӗк - bēl
ҫилке - yēl - del
ир - *ez
кил- - kel-
a атӑ - ötük пару - buzağu - birağu йӑрана - üzäŋü - düröge ҫуран - yadaq
сухан - soğan
ура - adaq
хӑлха - qulğaq
туя - tayaq 		тымар - tamır
ыран - yarın/yārın
 юман - emen (himen?)
алӑ - äl(ig?) - halaqan/hali'an?
аҫа - äçä
алӑк - ēşik
таврӑн- - tägzin-
кас- - kes-
ар - ēr - ere
e пӳрне - barmaq
чӗрне - tırŋaq
хĕвел - quyaş(/küńeş) 		пӗвер - bağır
йӳҫе - açığ 		тӳшек - töşäk
ҫинҫе - yinçkä
чӗре - yüräk
вӗрен- - ögrän
кившен - köle
хĕвел - (quyaş/)küńeş
o/ə шӑн- - toŋ-
хӑмӑр - qoŋur
ӑмӑр - omuz
тӑв- - toğ-
тӑпра - topraq 		тӑк- - tök-
шӑл - söl
кӑкӑр - kögüz
шӑкӑл - sögel/sigil/sögül
кӑмӑл - köŋül
ҫӑк - çök 		ҫӑмӑл - yumşaq
ҫӑлтӑр - yultuz
хӑлха - qulaq
ҫӑмӑл - yumuş
пӑр- - bur-
хӑмӑр - qoŋur
ылтӑн - altun
ӑмӑр - omuz
йӑх - uq 		тӑтӑм - tütün
йӑрана - üzäŋü - düröge
атӑ - ötük
кӑкӑр - kögüz
ҫӑк - yük
кӑмӑл - köŋül
шӑ̥мӑ̥ - süŋek 		хырӑм - qarın
йывӑр - ağır
хывӑх - qavıq
ҫумӑр - yamğır
шӑл - tiş
шурӑ - sārığ - sira
алӑк - ēşik
хӑлӑх - qıl
таврӑн- - tägzin-
хупӑ - qabıq
кӑ̥ш - kīş 		шӑ̥мӑ̥ - süŋek
ö/ɘ сӗлӗ - sulı
тӗл - tuş
шӗвӗ - suyuq
хĕвел - quyaş(/küńeş) 		ҫӗрӗ - yüzük
чӗре - yüräk
ҫӗр - yüz
ӗнчӗ - yinçü
кӗмӗл - kümüş
хĕвел - (quyaş/)küńeş 		пӗвер - bağır ҫичӗ - yeti
ҫӗнӗ - yaŋı/yäŋi
хӗл - qış
пӗр - bir/bīr
чĕлхе - til
йӗнӗ - qın
сӗлӗ - sulı
чӗрне - tırŋaq
пӗлтӗр - bıltır
йӗр - īz 		ҫӗр - yer
ҫӗнӗ - yaŋı/yäŋi
ҫӗн - yeŋ
u/o сухан - soğan
ҫул - yol
утӑ - ot
тупӑ - top
тусан - toz
ҫук - yoq
пул- - bol- 		куҫ - köz
кур- - kör-
куҫ - köç 		юр - üz
кун - kün 		юр - qār - qira-ğu
юн - qān
юл- - qāl-
юх- - aq-
юмӑҫ - qam
юс - as
уйӑх - ай
уйрӑн - айран
ҫумӑр - yamğır
ҫур - yaz
ҫур- - yar-
ҫул - yaş
ҫул - yaş-
ҫул - yal
ҫуль - yaş
ҫуран - yadaq
шурӑ - sārığ - sira
уҫ- - aç-
туя - tayaq
ура - adaq
хупӑ - qabıq¹ 		ҫул - yıl - jil юман - emen/(himen?)
ü пӳ - bod тӳшек - töşäk
кӳршӗ - körşi
тӳрӗм - tözün
кӳлӗ/кӳлл- - kȫl 		тӳре - tüz ҫӳҫ - saç
йӳҫе - açığ
пӳрне - barmaq 		ӳт - et
vu вунӑ - ōn
вутӑ - otun
vo/və вӑрман - orman
вӑтӑр - otuz
вӑран - *od(ğ)an
вӑл - ol
вӑйӑ - oyun
вӑрӑ-н- - odu-n- 		вӑкӑр - öküz - üker/ükür вӑрӑм - uzun
вӑрҫӑ - uruş
vö/vɘ вӗрен- - ögrän
вӗҫӗ - öç 		вӗҫ - uç
vi/iv/vy вырӑн - orun
вырнаҫ- - ornaş-
 вил- - öl-
вилем - ölüm
кившен - köle
вит- - öt- 		виҫ - üç выҫӑ - аç
va/av ҫав - şu ваш- - üşi-
ve

I/A

Ch / OT a ā ı
a
ı ҫы'рлӑх - jarlıq ҫыр - jār (sah. sı̄r)


Potential correspondences ?

  • юс stoat - kiş sable/stoat
  • кӑҫ sable - kiş sable/stoat
Retrieved from "https://wiki.firespeaker.org/index.php?title=Chuvash_sound_correspondences&oldid=11538"